Mae Priti Patel, yr Ysgrifennydd Cartref, wedi gorchymyn adolygiad i “achos gwarthus” menyw gafodd ei lladd gan ei gŵr yn ystod cyfyngiadau symud cyntaf y Deyrnas Unedig.

Cafodd Athony Williams, 70, ei ddedfrydu i bum mlynedd yn y carchar ar ôl cyfaddef i’r heddlu ei fod “wedi tagu” ei wraig Ruth, 67, yn eu cartref yng Nghwmbrân fore Mawrth 28 y llynedd, wedi iddo “snapio” yn dilyn cyfnod o deimlo’n ddigalon ac yn bryderus.

Cafwyd ef yn ddieuog o lofruddiaeth yn dilyn achos lle dadleuodd seicolegydd fod ei bryder “wedi dwysáu” oherwydd y cyfyngiadau, a oedd yn amharu ar ei allu i arfer hunanreolaeth.

Roedd ymgyrchwyr wedi beirniadu penderfyniad i beidio ag adolygu’r achos.

Adolygiad Dynladdiad Domestig

Nid oedd Priti Patel “yn fodlon” gyda phenderfyniad Cyngor Torfaen i beidio â chynnal adolygiad dynladdiad domestig (DHR) i’r amgylchiadau sy’n gysylltiedig â marwolaeth Ruth Williams, yn ôl y Gweinidog Diogelu, Victoria Atkins.

“Roedd hwn yn achos gwarthus ac mae ein meddyliau gyda theulu a ffrindiau Ruth Williams,” meddai Victoria Atkins.

“Ar ôl adolygu’r achos hwn yn bersonol, nid yw’r Ysgrifennydd Cartref yn fodlon â’r casgliadau a wnaed gan Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Cyngor Bwrdeistref Sirol Torfaen nad oes unrhyw wersi i’w dysgu o’r farwolaeth drasig hon.

“Dyna pam ei bod wedi ysgrifennu at y bwrdd i’w gyfarwyddo i sefydlu adolygiad dynladdiad domestig.”

Mae Priti Patel wedi defnyddio ei phwerau o dan adran 9(3) o Ddeddf Trais yn y Cartref, Troseddu a Dioddefwyr 2004 i orchymyn yr adolygiad.

Dywedodd yr Aelod Seneddol Llafur Harriet Harman ei bod wedi ysgrifennu at Priti Patel yn galw am adolygiad a’i bod hi’n “falch ei bod wedi cytuno”.

Ymgyrchwyr yn beirniadu penderfyniad i beidio ag adolygu achos gŵr a laddodd ei wraig

Cafodd Ruth Williams, 67, ei thagu i farwolaeth gan Anthony Williams, 70, yn eu cartref yng Nghwmbrân ar Fawrth 28 y llynedd

Harriet Harman yn galw am adolygu dedfryd Anthony Williams

Fe wnaeth y pensiynwr 70 oed gyfaddef iddo dagu ei wraig yn farw

Ceryddu Helen Mary Jones am rannu trydariad am achos llys

Dywedodd y Barnwr wrth Ms Jones fod ei “hanghyfrifoldeb difrifol yn gosod esiampl wael iawn i eraill”.