Mae angen i bleidiau gwleidyddol wneud mwy i apelio at bobol ifanc, yn ol Cymdeithas Diwygio Etholiadol Cymru.
Daw’r galwadau dri mis cyn etholiadau’r Senedd fis Mai.
Yr etholiad hwn fydd y cyntaf y gall pobol ifanc 16 ac 17 oed a phob dinesydd tramor cymwys bleidleisio, sy’n cynrychioli tua 100,000 o etholwyr ychwanegol.
Mae 32 o sefydliadau ac academyddion blaenllaw yng Nghymru wedi anfon llythyr at arweinwyr y pleidiau yng Nghymru.
Ymhlith y llofnodion mae Urdd Gobaith Cymru, Comisiynydd Plant Cymru, Cyngor Hil Cymru, Undeb Cenedlaethol Cenedlaethol Cymru, Youth Cymru a Diverse Cymru.
‘Cam sylweddol ymlaen i ddemocratiaeth Cymru’
“Mae etholiad mis Mai yn gam sylweddol ymlaen i ddemocratiaeth Cymru, gyda phleidleiswyr newydd yn ychwanegu egni ffres i’r ddadl,” meddai Jess Blair, Cyfarwyddwr Cymdeithas Diwygio Etholiadol Cymru.
“Pan gafodd pobol ifanc 16 ac 17 oed bleidleisio yn refferendwm Annibyniaeth 2014, gwelsom niferoedd uwch o bobol ifanc 16 ac 17 oed yn troi allan nag 18-24 oed.
“Gwyddom fod y bleidlais gyntaf yn hanfodol i adeiladu arferion democrataidd sy’n para am oes, ac mae tystiolaeth o’r Alban wedi dangos bod cyfranogiad pobol iau yn codi amrywiaeth ac ansawdd y ddadl wleidyddol i bawb.
“Dyna pam mae’n galonogol gweld bod pobol ifanc yn sylweddoli bod etholiadau’r Senedd mor bwysig – gan lunio penderfyniadau ar iechyd, addysg a’n hadferiad wrth i ni ddod allan o’r pandemig.
“Ond mae’r etholiad hwn yn wahanol i eraill yn hanes Cymru. Gyda chymaint o bleidleiswyr newydd, rhaid i bleidiau wneud popeth i sicrhau eu bod yn cyrraedd pob cymuned, a helpu i greu arferion pleidleisio sy’n para am oes. Mae gan hyn y potensial i adeiladu cenhedlaeth newydd o ddinasyddion gweithgar.”
‘Hanfodol bwysig i bobol ifanc Cymru’
Mae pôl piniwn diweddar gan YouGov a gomisiynwyd gan y Gymdeithas Diwygio Etholiadol yn dangos bod 69% o bobol ifanc 16-24 oed yn credu bod Etholiadau’r Senedd yn bwysig – cyfran uwch nag unrhyw grŵp oedran arall ac eithrio pobol dros 65 oed.
Mae’r pôl hefyd yn dangos bod y grŵp oedran ieuengaf hwn fwy tebygol o fod wedi cymryd rhan mewn gweithgarwch gwleidyddol yn ystod y 12 mis diwethaf (77%), ond bod bron i hanner ohonynt yn annhebygol o gysylltu â’u AS neu AoS (44% a 45%).
Ychwanegodd Nirushan Sudarsan, Arweinydd Cymheiriaid Llais Ifanc fod yr etholiadau eleni yn “hanfodol bwysig i bobol ifanc Cymru”.
“Wrth i ni weld effaith ddinistriol pandemig Covid-19 ar gymunedau, iechyd a’r economi, mae angen i ni sicrhau bod pryderon a phryderon pobol ifanc yn cael eu clywed gan bobol mewn grym,” meddai.
“Gan fod pleidleiswyr newydd 16 ac 17 oed yn cynnig syniadau ac egni newydd, mae angen i gynrychiolwyr etholedig ymrwymo i sicrhau bod pobol ifanc ar frig eu hagenda wrth ymgyrchu ac ymgysylltu â phleidleiswyr.”
Mae disgwyl i etholiadau’r Senedd gael eu cynnal ar Mai 6, ond mae gan Senedd Cymru bellach y gallu i ohirio’r etholiad am hyd at chwe mis tan fod sefyllfa’r argyfwng yn gwella.
