Gall trais yn erbyn menywod a merched arwain at effeithiau sylweddol megis problemau iechyd meddwl, diffyg ymddiriedaeth, neu geisio cyflawni hunanladdiad, yn ôl dadansoddiad newydd.
Yn ôl ymchwil y Swyddfa Ystadegau Gwladol, mae ystod y troseddau, a pha mor aml maen nhw’n digwydd, yn golygu bod nifer o fenywod yn byw gyda’r ôl-effeithiau, rhai ohonyn nhw’n effeithiau hirdymor.
Mae “trais yn erbyn menywod a merched” yn cyfeirio at nifer o droseddau megis cam-drin neu lofruddiaethau domestig, aflonyddu, ymosodiadau rhywiol, a chamdriniaeth fel plentyn.
Er bod dynion a bechgyn yn dioddef yn sgil y mathau hyn o droseddau, mae’r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn nodi eu bod nhw’n effeithio menywod yn anghymesur.
Ystadegau
Yn y flwyddyn hyd at Mawrth 2020, dangosodd Arolwg Trosedd Cymru a Lloegr bod 1.6 miliwn menyw rhwng 16 a 74 oed wedi dioddef cam-drin domestig (tua 7% o boblogaeth fenywaidd y ddwy wlad).
Yn ôl yr amcangyfrifon, roedd 3% o fenywod rhwng 16 a 74 oed wedi dioddef ymosodiadau rhywiol (neu ymgeision), a 5% wedi dioddef stelcian.
Yn y flwyddyn hyd at mis Mawrth 2020, dangosodd data’r heddlu bod bron i hanner (46%) o’r menywod gafodd eu lladd yng Nghymru a Lloegr (81 dynes) wedi marw mewn lladdiadau trais domestig.
Ynghyd â hynny, mae’r ystadegau yn awgrymu bod tua 5.1 miliwn dynes rhwng 18 a 74 oed wedi cael eu cam-drin fel plant yng Nghymru a Lloegr.
Mae’r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn amcangyfrif bod 1 ymhob 3 menyw dros 16 oed yng ngwledydd Prydain wedi dioddef o leiaf un math o aflonyddu yn y flwyddyn ddiwethaf, gyda’r ganran yn cynyddu i 2 ymhob 3 ymysg merched rhwng 16 a 34 oed.
Effeithiau trais
Mae’r dadansoddiad newydd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol, y cyntaf o’i fath, yn dangos bod 63% o’r menywod gafodd eu treisio ar ôl iddyn nhw droi’n 16 oed yn y blynyddoedd rhwng mis Mawrth 2017 a Mawrth 2020 yn dweud bod ganddyn nhw broblemau meddyliol neu emosiynol.
Dywedodd 10% eu bod nhw wedi trïo rhoi terfyn ar eu bywydau o ganlyniad i hynny, a dywedodd 21% eu bod nhw wedi cymryd amser i ffwrdd o’r gwaith.
Fe wnaeth 5% golli eu swyddi, neu roi’r gorau i weithio.
Dywedodd 50% o’r dioddefwyr eu bod nhw wedi stopio ymddiried mewn eraill neu’n cael trafferthion mewn perthnasau, a dywedodd 29% eu bod nhw wedi stopio mynd allan mor aml.
Teimlo’n anniogel
Dangosodd yr ymchwil hefyd bod menywod sydd wedi dioddef aflonyddu yn y flwyddyn ddiwethaf yn fwy tebygol o beidio teimlo’n ddiogel ar ôl iddi dywyllu.
Dywedodd 89% o fenywod a ddioddefodd aflonyddu yn y flwyddyn ddiwethaf nad ydyn nhw’n teimlo’n sâff mewn parc neu leoliad agored arall ar ôl iddi dywyllu.
O ran menywod na ddioddefodd aflonyddu yn y flwyddyn ddiwethaf, dywedodd 78% eu bod nhw’n teimlo’n anniogel mewn parciau neu leoliadau agored eraill.
Dywedodd 59% o’r rhai a ddioddefodd aflonyddu nad ydyn nhw’n teimlo’n sâff mewn llefydd prysur, cyhoeddus, gyda 63% ddim yn teimlo’n ddiogel ar stryd dawel yn agos i’w cartref.
O gymharu, mae 45% o fenywod na ddioddefodd aflonyddu yn teimlo’n anniogel mewn llefydd prysur, a dywedodd 43% eu bod nhw’n teimlo’n anniogel ar stryd ger eu cartref wedi iddi nosi.
“Effaith sylweddol a hirhoedlog”
Dywedodd pennaeth troseddau’r Swyddfa Ystadegau Gwladol, Meghan Elkin: “Drwy weithio dros lywodraethau a chydag elusennau, rydyn i wedi gallu dod â ffynonellau data ynghyd i amlygu graddfa ac effaith trais yn erbyn menywod a merched.
“Mae ein hymchwil yn dangos bod effaith y troseddau hyn ar fenywod a merched yn sylweddol, ac yn aml yn hirhoedlog.
“Mae hi’n broblem sydd ddim yn diflannu, yn anffodus.
“Mae ein hymchwil yn awgrymu y gallai profiadau o gam-drin domestig fod wedi gwaethygu yn ystod cyfnodau clo cenedlaethol wrth i ddioddefwyr wynebu trafferthion, o bosib, wrth chwilio am gefnogaeth yn ddiogel dan yr amodau hynny.”
