Mae cynllun wedi ei lansio i geisio ysbrydoli mwy o fenywod ifanc i ddilyn gyrfa mewn gwleidyddiaeth.

Bwriad y prosiect LeadHerShip, sy’n cael ei redeg gan yr elusen cydraddoldeb Chwarae Teg, yw rhoi blas ar waith y Senedd i fenywod o bob cefndir neu gymuned rhwng 16 a 22 oed.

Bydd yr ymgeiswyr llwyddiannus yn cael y cyfle i ddysgu am weithredoedd y Senedd, cysgodi eu haelodau, mynychu sesiynau Cwestiynau’r Prif Weinidog a chymryd rhan mewn ffug-ddadl.

Cynulliad Cymru, fel yr oedd hi’n arfer cael ei hadnabod, oedd y sefydliad cyntaf o’i fath yn y byd i weld cydbwysedd rhwng dynion a menywod, pan gafodd 30 o fenywod a 30 o ddynion eu hethol yn 2003.

Ers hynny, mae niferoedd wedi gostwng ychydig, gyda 43% o’r rheiny a gafodd eu hethol i Fae Caerdydd yn 2021 yn fenywod.

Mae un o’r menywod hynny, Sarah Murphy, wedi ymuno â Chwarae Teg fel noddwr ar gyfer y digwyddiad.

‘Hanfodol bod lleisiau menywod yn cael eu clywed’

Mae LeadHerShip yn pwysleisio bod y cynllun yn agored i unrhyw fenyw ifanc o leiafrif ethnig, sy’n ystyried eu hunain yn anabl, sy’n ystyried eu hunain yn LGBT+, neu’n sy’n perthyn i unrhyw grwpiau sy’n cael eu tangynrychioli mewn bywyd cyhoeddus.

Bydd rhaid i fenywod ysgrifennu’n fyr am yr hyn y byddai’r cyfle’n ei olygu iddyn nhw, yn ogystal â pham eu bod nhw’n credu y dylid dathlu Diwrnod Rhyngwladol y Merched o flwyddyn i flwyddyn.

“Mae wedi bod yn hynod lwyddiannus ac wedi cael derbyniad da gan y menywod ifanc a’r ASau fel ei gilydd,” meddai Tomos Evans, Partner Polisi a Materion Cyhoeddus elusen Chwarae Teg.

“Mae menywod yn parhau i gael eu tangynrychioli mewn gwleidyddiaeth a bywyd cyhoeddus. Er bod 43% o Aelodau’r Senedd yn fenywod, mae’r ffigur hwn yn amrywio ac yn anghyson ar draws y pleidiau gwleidyddol.

“Mae tangynrychiolaeth glir o fenywod o gefndiroedd amrywiol yn sefydliadau gwleidyddol Cymru hefyd.

Sarah Murphy, AoS Pen-y-bont ar Ogwr

“Mae’r penderfyniadau a wneir gan Aelodau’r Senedd yn effeithio ar bob rhan o’n bywydau, ac mae’n hanfodol bod lleisiau menywod yn cael eu clywed yn y dadleuon hyn fel bod y penderfyniadau sy’n effeithio ar bawb yn cael eu gwneud yn deg.

“Rydym am feithrin dealltwriaeth ac ymgysylltiad menywod ifanc a chynyddu eu hyder i godi llais a chael eu clywed.”

‘Grymuso menywod’

“Rwy’n falch iawn o noddi LeadHerShip Senedd eleni gan ei bod mor bwysig ysbrydoli cenedlaethau’r dyfodol a grymuso menywod i chwilio am rolau arwain,” meddai Sarah Murphy, yr Aelod o’r Senedd dros etholaeth Pen-y-bont ar Ogwr.

“Mae cael gwleidyddion o ystod o gefndiroedd amrywiol yn gwella’r broses o wneud penderfyniadau ac yn helpu i sicrhau bod ein sefydliadau’n gallu gwasanaethu pawb yng Nghymru yn y ffordd orau.

“Rwy’n gobeithio y bydd LeadHerShip Senedd yn annog y menywod ifanc hyn i ymgymryd â rolau gwleidyddol a gweld eu hunain fel gwneuthurwyr newid ac arweinwyr y dyfodol.”

Merched ar gynghorau sir

Bydd etholiadau lleol yn cael eu cynnal eleni, ac mae cynghorau lleol yn awyddus i annog mwy o fenywod i ystyried sefyll fel ymgeiswyr, yn ogystal â grwpiau eraill sy’n cael eu tangynrychioli.

Mae nifer y menywod sy’n gynghorwyr yn is na’r nifer sy’n Aelodau o’r Senedd (tua 28%), a dim ond chwech o’r 22 awdurdod lleol sy’n cael eu harwain gan fenywod – sef Caerffili, Casnewydd, Ceredigion, Merthyr Tudful, Powys ac Ynys Môn.

“Rydyn ni wedi gweld peth cynnydd dros y blynyddoedd diwethaf i weld ein cynghorau yn dod yn llefydd mwy amrywiol, ond mae’n rhaid i ni gyflymu’r newidiadau hynny,” meddai’r Cynghorydd Jane Mudd, sy’n arwain Cyngor Casnewydd.

Ar hyn o bryd, mae’r holl awdurdodau lleol yn datblygu eu cynlluniau gweithredu eu hunain er mwyn sicrhau eu bod nhw’n cynrychioli cymunedau yn well.

 

Gwarchod cyfraniad menywod mewn gwleidyddiaeth mewn archif genedlaethol

“Mae’n hanfodol bod cyfraniad menywod i wleidyddiaeth Cymru yn cael ei warchod fel bod gennym gofnod o’r rôl hanfodol y mae’r menywod yn ei chwarae”