Mae gweithwyr mewn 58 o brifysgolion yn cymryd rhan mewn streic.
Daw hyn dilyn methiant trafodaethau gyda chyflogwyr ynghylch toriadau pensiwn, cyflogau a’r hyn y mae Undeb y Prifysgolion a’r Colegau (UCU) wedi’i alw’n amodau gwaith sy’n “gwaethygu”.
Mae’r UCU yn dweud bod cyflogau staff wedi gostwng 20% ar ôl 12 mlynedd o gynigion is na chwyddiant, tra bod bron i 90,000 o staff academaidd ac academaidd yn cael eu cyflogi ar gontractau ansicr.
Mae’r undeb yn mynnu bod cyflogwyr yn dirymu toriadau pensiynau, yn dyfarnu codiad cyflog o £2,500 i’r holl staff, ac yn cymryd camau i fynd i’r afael â llwythi gwaith na ellir eu rheoli, anghydraddoldeb cyflog a chytundebau ansicr sy’n difetha’r sector.
Dywedodd ysgrifennydd cyffredinol UCU, Jo Grady, bod staff yn gofyn am yr “isafswm mewn sector gyda digonedd o arian”.
“Ond, yn anffodus, yr unig dro y mae is-gangellorion i’w weld yn gwrando yw pan fydd staff yn gweithredu, ac ni ddylai’r rhai sy’n arwain ein prifysgolion danamcangyfrif eu penderfynoldeb i newid y sector hwn er gwell,” meddai.
“Rydym yn ddiolchgar i’r holl fyfyrwyr sy’n cefnogi staff sy’n cymryd camau gweithredu diwydiannol oherwydd eu bod yn deall bod amodau gwaith staff yn amodau dysgu myfyrwyr.
“Mae angen i is-gangellorion nawr ganolbwyntio ar ofyn iddyn nhw eu hunain pam fod streiciau wedi dod yn ddigwyddiad blynyddol ac yn ceisio datrys yr anghydfod hwn er mwyn osgoi tarfu mwy diangen ar ddysgu.
“Os byddant yn parhau i anwybyddu gofynion cymedrol staff yna byddwn yn cael ein gorfodi i gymryd camau diwydiannol pellach yn y flwyddyn newydd, a bydd hyd yn oed mwy o ganghennau’n ymuno.”
