Mae plant sy’n byw gydag oedolion sy’n dioddef o gam-drin domestig neu broblemau iechyd meddwl bron ddwywaith yn fwy tebygol o ddioddef troseddau treisgar, yn ôl ymchwil newydd.
Dangosa ffigyrau’r Swyddfa Ystadegau Gwladol (ONS) fod 11.6% o bobl ifanc sy’n byw gydag oedolyn â phroblem iechyd meddwl hirdymor a 9.6% sy’n byw gyda cham-drin corfforol wedi profi troseddau treisgar.
Mae hyn yn cymharu â 5.4% o blant sy’n byw mewn cartrefi diogel.
Cafodd y data ei gasglu gan Arolwg Troseddu Cymru a Lloegr rhwng mis Mawrth 2017 a mis Mawrth 2019, yn seiliedig ar gyfweliadau gydag oedolion a phlant rhwng 10 a 15 oed sy’n byw yn yr un cartref.
Roedd yr oedolyn yn rhiant i’r plentyn mewn 88% o’r achosion dan sylw.
Daeth yr ymchwil i’r casgliad fod tua 751,000 – 19.3% – o bobl ifanc yng Nghymru a Lloegr yn byw gydag oedolyn sy’n dioddef o un ai camddefnyddio sylweddau, cam-drin domestig neu salwch meddwl.
Roedd tua 84,000 o blant, neu 2.2% o’r cyfanswm, yn byw gyda dau o’r ffactorau hyn, tra bod 0.2%, tua 6,000, yn byw ar aelwydydd lle’r oedd y tri ffactor yn bresennol.
Amcangyfrifir bod 16.7% o blant a oedd yn byw gydag oedolion ag iechyd meddwl gwael wedi dioddef rhyw fath o drosedd yn ystod y 12 mis diwethaf, o gymharu â 10.8% ymhlith plant eraill.
Roedd yr un peth yn wir am bobl ifanc yn byw gydag oedolyn a ddioddefodd gam-drin domestig, gydag 16.1% yn dweud eu bod wedi dioddef trosedd.
Ac roedd y data’n dangos bod plant â bywyd cartref anodd hefyd yn llawer mwy tebygol o fod wedi cael eu bwlio.
Dywedodd Sophie Sanders, o Ganolfan Troseddu a Chyfiawnder y ONS, fod y data wedi’i gasglu mewn ymateb i alwadau am fwy o dystiolaeth am effaith y tri ffactor risg ar fywydau plant.
“Mae’r ymchwil yn awgrymu y gallai presenoldeb un neu fwy o’r materion hyn wneud plant yn fwy agored i erledigaeth ac yn fwy tebygol o ymgymryd ag ymddygiadau negyddol,” meddai.
Galw ar Lywodraeth y DU i “ystyried y data wrth i Loegr ddechrau cloi i lawr arall”
Anogodd yr NSPCC y Llywodraeth i ystyried y data wrth i Loegr ddechrau cloi i lawr arall.
Dywedodd y rheolwr polisi Abigail Gill: “Gwyddom fod y ffactorau hyn yn cael effaith ar fywydau ifanc ac mae’r ystadegau hyn yn dangos eu bod hefyd yn fwy tebygol o ddioddef trosedd.”
“Mae’n hanfodol bod y Llywodraeth yn rhoi cynlluniau ar waith i gefnogi teuluoedd wrth i’r argyfwng barhau, tra dylai gwasanaethau yn y gymuned i ddioddefwyr cam-drin domestig gael eu hymgorffori yn y gyfraith yn y Bil Cam-drin Domestig.”
“Hanfodol” bod mwy o bobl yn cael mynediad cyflym at wasanaethau iechyd meddwl
Ac yn ôl Dr Bernadka Dubicka, o Goleg Brenhinol y Seiciatryddion, mae’n hanfodol bod mwy o bobl yn cael mynediad cyflym at wasanaethau iechyd meddwl.
“Bydd gwneud hynny nid yn unig yn helpu i sicrhau bod mwy o bobl â salwch meddwl yn cael y cymorth sydd ei angen arnynt, ond gall hefyd helpu i atal cylch niweidiol o salwch meddwl ac erledigaeth yn ein plant a’n pobl ifanc,” meddai.
