Ymddengys bod bron i un o bob 13 o weithwyr yn y Deyrnas Unedig ar ffyrlo tua canol mis Hydref – ychydig wythnosau cyn i’r cynllun ddod i ben y penwythnos hwn.
Mae ffigurau gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos bod 7.5% o’r gweithlu yn cael cymorth gan y Llywodraeth rhwng 5 Hydref a 18 Hydref, a fyddai’n cyfateb i fwy na dwy filiwn o bobl.
Mae’r ffigurau’n rhai ‘arbrofol’ ac yn seiliedig ar adroddiadau gan fusnesau masnachu a ymatebodd i arolwg gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol.
Mae hyn gryn dipyn yn llai na’r cyfnod 1 Mehefin hyd 14 Mehefin, pan oedd 29.5% o weithwyr yn elwa o’r cynllun – ac uchafbwynt y cynllun o ran nifer y swyddi oedd 8.9 miliwn ar ddechrau mis Mai.
Y cynlluniau
Rhwng mis Mawrth a mis Awst, roedd y Llywodraeth yn talu 80% o gyflogau’r holl weithwyr a oedd ar ffyrlo, heb unrhyw gost i’r cyflogwr.
Ond o ddechrau mis Medi, bu’n rhaid i gyflogwyr gamu i mewn i dalu am 10% o’r cyllid hwn, hyd at uchafswm o £312.50 y mis. Yna, ym mis Hydref, dyblodd cyfraniad y cyflogwyr.
Bydd y cynllun ffyrlo nawr yn cael ei ddisodli gan y Cynllun Cymorth Swyddi – sy’n llai hael ac sy’n dechrau ar 1 Tachwedd. Bydd y cynllun hwn yn cynnwys gweithwyr sy’n gwneud 20% o’u gwaith arferol ac a fydd yn cael o leiaf 73% o’u cyflog arferol.
Mae’r swm y mae’n ofynnol i gyflogwyr ei dalu i ychwanegu at gyflogau yn cyfateb i 5% o oriau heb eu gweithio.
Pryderon
Mae pryderon wedi’u mynegi bod y system gymorth fwy hael – hynny yw, y cynllun ffyrlo – yn dod i ben ar yr union adeg y mae’r sefyllfa o ran iechyd y cyhoedd a’r coronafeirws yn gwaethygu.
Dywedodd Frances O’Graddy, ysgrifennydd cyffredinol Cyngres yr Undebau Llafur: “Rhaid i atal dinistr diweithdra torfol fod yn brif flaenoriaeth i’r llywodraeth.
“Ond o’r penwythnos hwn, bydd y cymorth ariannol i weithwyr a busnesau yn gostwng, er bod argyfwng iechyd y cyhoedd yn gwaethygu. A bydd hynny’n golygu y bydd cyflogwyr yn diswyddo pobl.
“Ni ddylai unrhyw un golli eu swydd dim ond oherwydd cyfyngiadau’r coronafeirws. Rhaid i Weinidogion wneud mwy i atal diweithdra torfol a diogelu bywoliaeth – yn enwedig i’r rhai ar incwm is a’r hunangyflogedig.”
Awgrymodd ffigurau eraill a ryddhawyd gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol, a allai gael eu diwygio, fod 60% o oedolion yn eu man gwaith arferol rhwng 5 Hydref a 18 oed, i fyny o 34.8% ym mis Mehefin.
