Mae’r Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghymru wedi ymateb yn chwyrn i Elin Jones, Llywydd y Senedd ac Aelod Plaid Cymru o’r Senedd dros Geredigion, ar ôl iddi amddiffyn taith Mark Drakeford i Qatar.
Mae disgwyl i Brif Weinidog Cymru, Ysgrifennydd yr Economi Vaughan Gething, a’r Gweinidog Chwaraeon Dawn Bowden deithio i’r wlad wrth i dîm pêl-droed Cymru gystadlu yng Nghwpan y Byd am y tro cyntaf ers 1958.
Ond mae ei ymweliad wedi denu beirniadaeth, gan rai sy’n cynnwys Jane Dodds, arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghymru, a Syr Ed Davey, sy’n arwain y blaid yn y Deyrnas Unedig.
Ceisiodd Elin Jones amddiffyn ymweliad Mark Drakeford ar Twitter gan ddweud mai “dyma’r peth iawn”.
It’s absolutely the right thing for @PrifWeinidog to go to Qatar. Our football team is there, so should he be. None of us wanted Qatar to host.
Cheap shot by Ed Davey. If he wants impact, let him call on his own national team to boycott, not another nation’s representation. https://t.co/9G74aOGlYu— Elin Jones (@ElinCeredigion) November 1, 2022
Mae’r Democratiaid Rhyddfrydol eisoes wedi galw ar Lywodraeth Cymru i gau eu swyddfa yn Qatar ynghylch pryderon am hawliau dynol yn y wlad.
Mae’r Blaid Lafur yn y Deyrnas Unedig wedi cytuno i beidio â mynd yn sgil pryderon am y ffordd mae adeiladwyr wedi cael eu trin, ac agweddau’r wlad tuag at briodasau a pherthnasau o’r un rhyw.
Gwyngalchu record hawliau dynol Qatar
Mae’r Democratiaid Rhyddfrydol yn bod Mark Drakeford mewn perygl o gyfrannu at wyngalchu record hawliau dynol affwysol Qatar, ac er na ddylai fod boicot gan dimau cenedlaethol, mae dyletswydd ar wleidyddion i gadw draw.
Yn ôl Mynegai Democratiaeth y Byd Uned Cudd-wybodaeth yr Economegydd, mae Qatar yn safle rhif 126 allan o 167 o genhedloedd o ran hawliau dynol, gan wneud y wlad yn “gyfundrefn awdurdodaidd”.
Mae’r wlad hefyd yn perfformio’n wael ar hawliau merched, gyda system warcheidiaeth wrywaidd yn dal i fod yn ei lle sy’n golygu bod angen caniatâd gwarcheidwad gwrywaidd o hyd ar y rhan fwyaf o fenywod i gyflawni tasgau bob dydd.
Mae Qatar hefyd wedi cyrraedd y penawdau yn ystod y blynyddoedd diwethaf ynghylch eu defnydd honedig o fudwyr tramor ar gyfer llafur caethweision, gan gynnwys adeiladu stadiymau ar gyfer Cwpan y Byd yn Qatar, a gafodd ei alw’n fath o “gaethwasiaeth fodern” gan Amnest Rhyngwladol.
Bu farw rhai o’r gweithwyr hyn yn ddiweddarach.
‘Pwynt cenedlaetholgar rhad’
Wrth ymateb i Elin Jones, dywed Mark Williams, cyn-Aelod Seneddol Ceredigion y Democratiaid Rhyddfrydol, ei bod hi’n “siomedig na all gwleidyddion o bob plaid ddod at ei gilydd ar y mater hwn”.
“Mae Ceredigion yn gartref i Brifysgol Aberystwyth a’i hadran Cysylltiadau Rhyngwladol ac mae llawer o bobol yn lleol yn poeni’n fawr am hawliau dynol,” meddai.
“Nid yn unig roedd sylwadau Elin Jones yn anghywir – does neb wedi galw ar dîm Cymru i foicotio’r digwyddiad, dim ond boicot diplomyddol gan wleidyddion, ond mae canolbwyntio ar ble mae Ed Davey yn byw yn bwynt cenedlaetholgar rhad.
“Bydd y Democratiaid Rhyddfrydol bob amser yn sefyll dros hawliau dynol a rhyddid, ac yn gwneud hynny heb gywilydd.
“Mae’n anffodus nad yw Plaid Cymru yn teimlo y gallen nhw wneud yr un peth y tro hwn yn achos Qatar.”
