Dysgu Cymraeg yn lladd tafodiaith?

Cyflwynydd yn poeni bod gwahaniaethau lleol yn cael eu colli

24 Gorffennaf 2011

Ifor ap Glyn (Llun: S4C)
Mae peryg fod addysg yn lladd tafodieithoedd, meddai cyflwynydd rhaglen sydd wedi bod yn dathlu’r amrywiadau lleol.

Dyw athrawon yn aml ddim yn dod o’r ardaloedd lle maen nhw’n dysgu ac maen nhw hefyd yn dysgu iaith ‘safonol’ i’r plant, meddai Ifor ap Glyn.

Fe fydd yn codi’r cwestiwn yn Rhosllanerchrugog yn ardal yr Eisteddfod Genedlaethol wrth orffen ei gyfres o raglenni, Ar Lafar, i S4C.

“Yma, fel mewn llawer i ardal arall yng Nghymru, cilio mae’r dafodiaith leol,” meddai. “Dyw’r acenion cryf ddim i’w clywed mor aml, ac mae pryder nd ydi llawer o eirfa gyfoethog taid a nain ddim yn cael ei throsglwyddo i’r genhedlaeth nesa.

“Yr iaith safonol yw prif gyfrwng yr hyn sy’n cael ei ddysgu yn yr ysgol nid y dafodiaith leol – a does dim dal fod yr athrawon yn medru honno beth bynnag. Gall ysgol recriwtio’i staff o bob cwr o’n gwlad.”

Poblogaidd

Swyddi

Tinopolis

Ymchwilydd

YTC 4 Llan CLT

Hwylusydd Prosiect

City And Guilds

Asesydd Allanol – Iechyd a Gofal Cymdeithasol CC (Cymraeg yn Ddymunol)

Prifysgol Bangor

Is-ddatblygwr Meddalwedd

17 sylw

Lavinia 24 Gorffennaf 2011, 18:21

O ‘mhrofiad i, gormod o dafodieithoedd sy’n gwneud i nifer o bobl i gefnu ar yr iaith cyn hyd yn oed dechrau dysgu. Ystyrwich y 7 ffordd wahanol o weud “I” yn y Gymraeg!

Dafydd 24 Gorffennaf 2011, 19:28

Pam rydych yn dileu sylwadau digon di-niwed Golwg360?

ceri 24 Gorffennaf 2011, 19:43

Lavinia , Gorffennaf 24, 2011 6:21 pm
O ‘mhrofiad i, gormod o dafodieithoedd sy’n gwneud i nifer o bobl i gefnu ar yr iaith cyn hyd yn oed dechrau dysgu. Ystyrwich y 7 ffordd wahanol o weud “I” yn y Gymraeg!

Paid a wilia dwli! – ma pobol yn gwrthod y Gymrag am bo rywrai yn iwso’r tin i siarad ac ma pawb yn gwpod am y shit sy’n dod mas o hwnna.

Wi’m isha bod yn gas Lavinia – ond ma isha gras witha – get a grip fenyw!

TuHwnt 24 Gorffennaf 2011, 21:49

Cytuno’n llwyr gyda Lavinia. Mae’r gwahaniaethau rhwng acenion gwahanol y Gymraeg yn ddigon i droi pobl rhag ymdrechu i ddysgu’r iaith yn y lle cyntaf. Hefyd, oes wir angen i ni ymdrechu i gadw’r tafodiaethau hyn pan mae safon wael o Gymraeg sy’n aml yn cael eu defnyddio? Dyma enghraifft: “Rybish sentimental ’di hyn i gyd Ifor ap Glyn, ac sy’n totali missio’r point!”

Rhidian Jones 25 Gorffennaf 2011, 09:40

Mae’n well fod pobl ifanc yn siarad Cymraeg ’safonol’ na dim Cymraeg o gwbl, ond rwy’n credu fod y tafodieithoedd yn bwysig ac yn rhan gyfoeth yr iaith – iaith fach o ran niferoedd, ond sydd ag amryw o eiriau ar gyfer yr un peth (gât,clwyd,llidiart,giât..).

Yn anffodus mae’r tafodiaethoedd yn diflannu achos mae’r cymunedau lle siaredir yr iaith yn naturiol yn cael eu gwasgu gan y Saesneg. Faint fydd yn siarad tafodiaith Cwm Tawe ymhen 30 mlynedd? Bron neb, ond byddwn ni’n gallu lawrlwytho’r dafodiath gydag un clic o wefan amgueddfa Sain Ffagan.

Vaughan Williams 25 Gorffennaf 2011, 10:41

Rydw i’n cytuno cant y cant gyda Lavinia, mae’r holl fusnes tafodiaith ’ma yn gwnud i bobl cefnu ar y Gymraeg. Rydw i’n dod o Sir Fon yn wreiddiol ac yn dysgu yn ardal Aberystwyth. Rydw i’n siarad efo fy nhafodiaith fy hun ond pan rydw i’n dysgu’r plant rydw i’n eu hannog i siarad a defnyddio tafodiaith eu hardaloedd hwy.

Vaughan Williams 25 Gorffennaf 2011, 10:42

Cytuno Dafydd, mae’r wefan yn dechrau mynd braidd yn Drydydd Reich gyda stopio sylwadau!

Owain Schiavone 25 Gorffennaf 2011, 11:54

@Dafydd

Os yw ‘nodi camddefnydd’ yn cael ei glicio gan ddau ddefnyddiwr gwahanol yna mae sylwadau’n cael eu gyrru nôl i’r golygydd i’w wirio rhag ofn ei fod yn anaddas.

Rydym yn ymdrechu i wirio unrhyw sylwadau o’r fath cyn gynted â phosib.

Diolch
Owain Schiavone (Prif Weithredwr Golwg360)

Adam Jones` 25 Gorffennaf 2011, 11:54

Cytuno gyda ceri, braf efyd yw gweld yn nhafodieth i ar waith (O ddyffryn Aman otw i, lle ma’r Wenhwyseg yn cwmysgu gyta iaith Dyfed). Ma rhai pobol yn wilia’n ddwli withe ond dyna ni. Wi’n gwpo yn net am lot o bobol sy’n wilia Cwmrag y Cwm a Chwmrag ‘y beibl’. Os chi moyn adfer y Gwmrag ar draws Cymru wetyn rhaid i bobol timlo cysylltiad gyta’r iaith a’u hardaloedd. Ni’n colli’n dywediade unigryw fel

Wi’n reit i wala (da iawn)
Gwan hi o ma (cer dan draed)
Wpo’r twls ar y bar ( i gwpla, neu i orffen)

Adam Jones` 25 Gorffennaf 2011, 11:55

Blogies i ar dafodiaith fan hyn a’i chyfoeth i Gymru.

http://blogbanw.blogspot.com/2011/07/ble-maer-wenhwyseg-yn-cwrdd-ar-dyfedeg.html

Guto 25 Gorffennaf 2011, 12:46

Tro cynta i fi weld Cyfraith Godwin yn cael ei phrofi ar Golwg360 – ti’n dwpsyn, Vaughan Williams!

O ran tafodieithoedd, fel popeth arall mewn bywyd, tydi amrywiaeth yn beth da? Ac os ydi hynny’n cynnwys Cymraeg o ’safon wael’, be dio’r ots? Dwn im be haru rhai pobol.

Pe bai pobol yn cael dysgu Cymraeg go iawn – fel sy’n digwydd efo ‘r iaith Euskara yng Ngwlad y Basg, er enghraifft – yn hytrach na chael dwy awr yr wythnos o ’dwi’n hoffi coffi’ o flaen rhyw athro drama yn dilyn canllawiau cenedlaethol, fysa na neb hyd yn oed yn trafod hyn.

Benjiman 25 Gorffennaf 2011, 14:46

Ydych chi eisiau dod fel y Maya? Mae llawer, llawer o acenion a dim
iaith safonol. Ac edrych arnon nhw. Ond cymryd y Ffindir. Un iaith, un gwlad.

Adam Jones` 25 Gorffennaf 2011, 15:15

Y Ffindir? Mae nhw hefyd yn siarad Sami a Swedeg yn y Ffindir, braidd ddim yn uniaith ac un gwlad mae arnaf ofn. Mae gennym iaith safonol does neb yn gwadu na chwaith yn cwyno am hynny.

Ond mae tafodiaith yn gosod perchnogaeth ac elfen bersonol lleol ar iaith, iaith sydd yn perthyn i’r Gymuned yn hytrach na iaith broffesiynol sydd ar arwyddion ayyb.

E.e sgwrs byddwn i’n cael gyda fy mam.

‘Sai moyn chips i gino w! wi itha ffansio beans acha tost’

Cymraeg Safonol

‘Dydw i ddim eisiau sglodion i ginio! Yr wyf i’n eithaf ffansio ffa pob ar dost’

Nawr i fi mae hwnna’n swno’n anaturiol ac yn robotaidd. Mae tafodieithoedd yn ychwanegu gwerth i’n gwlad a dylwn i gyd drysori’r cyfoeth hwnnw.

Gruffydd Ywain 25 Gorffennaf 2011, 15:37

Dim Cymraeg safannol sydd wedi cael ei ddygu mewn dosbarthiadau erioed, a tafodiaeth yna yn rywbeth sydd yn dod yn naturiol drwy siarad yr iaith yn gymdeithasol?

Mae’r un yn wir am y saesneg masiwr. ‘I’m going to the shop’ mae’n nhw’n ddysgu mewn dosbarth ond wedi blynyddoedd o fyw hefo pobol o ochrau Sheffield ‘I’m going t’shop’ fyddai’n ddeud.

Tydi hyn ddim ryn peth?

Benjiman 26 Gorffennaf 2011, 08:59

Adam,

Bwriadais i dwued tu mewn un iaith, dim rhwng iaithoedd gwahanol.

Leia 26 Gorffennaf 2011, 13:41

Dim ond dysgwr dw i ond dw i’n credu bod mwy problemau i becso amdano na cwpl o siaradwyr ail-iaith yn defnyddio iaith rhy ffurfiol!

Mae’r tafodieithoedd yn hyfryd ac yn bwysig ond i ddweud y gwir, mae nhw’n un o’r pethau sy’n wneud pobl yn nerfus am dysgu yn y lle cyntaf.

Ar ôl mae pobl wedi dysgu, ac pan mae nhw’n ddigon hyderus i chwarae rhan yn y cymuned Cymraeg byddan nhw’n dysgu y wahaniaeth lleol yn naturiol. Ac os dydan nhw ddim yn chyrraedd i’r lefel o hyderus ’na… wel fyddan nhw ddim wneud wahaniaeth i’r iaith o’r ardal beth bynnag!

Dyw y peth pwysig yw ddim i wneud llawer o rheoli am pa fath o Cymraeg i ddefnyddio. Y peth pwysig yw i wneud sgwrs am y tafodieithoedd rhan naturiol o’r broses dysgu — fel mae nhw’n wneud yn Saesneg ac dosbarthiadau llythrennol i oedolion yn barod.

Heledd 2 Awst 2011, 11:39

Mae mwy o ddysgwyr yn siarad a dysgu’r Gymraeg na siaradwyr iaith gyntaf bellach. Mae’r rhan helaeth o blant ysgolion cyfrwng Cymraeg yn dod o deuluoedd di-Gymraeg. Fel arfer mae’r plant a’r oedolion hyn yn defnyddio Cymraeg llai tafodieithol/traddodiadol a mwy “safonol”.

Mae fel pe bai dau ddewis gennym ni:
1. Os ydyn ni am i’r iaith ddatblygu a goroesi, dysgwyr fydd rhan bwysig o’r dyfodol hwn. Felly fe gollwn ni ychydig o gyfoeth a nodweddion unigryw’r Gymraeg sy’n anodd i ddysgwyr.
2. Neu os ydyn ni am gefnu ar ddysgwyr, bydd dyfodol yr iaith yn llawer llai sicr.

Er hynny, cofiwch fod dysgwyr yn fwy tebygol o ddefnyddio rhai geiriau brodorol oherwydd mai’r dyna’r gair yn y geiriadur, yn hytrach na throi at y Saesneg fel y mae’r rhan fwyaf o siaradwyr iaith gyntaf yn ei wneud, heb ystyried chwilio am derm Cymraeg.

Os yw’r llywodraeth a siaradwyr iaith gyntaf wir yn poeni am hyn, dylen nhw wneud rhywbeth amdano, e.e. y llywodraeth: buddsoddi o ddifrif ym maes Cymraeg i oedolion; siaradwyr iaith gyntaf: helpu ffrindiau sy’n dysgu, trefnu digwyddiadau i bontio rhwng y bobl iaith gyntaf ac ail iaith, hyfforddi fel tiwtoriaid Cymraeg i oedolion. Ble mae dysgwyr yn mynd i derbyn a mabwysiadu ffurfiau mwy tafodieithiol oni bai eu bod nhw’n eu clywed ymhlith siaradwyr iaith gyntaf yn aml?

Mae’r sylwadau wedi cau.

Dysgu Cymraeg yn lladd tafodiaith?

Cyflwynydd yn poeni bod gwahaniaethau lleol yn cael eu colli

Poblogaidd

← Stori flaenorol

Stori nesaf →

Hefyd →

17 sylw