Mae ymgyrchwyr wedi croesawu dyfarniad bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi cymryd arian o gronfeydd pensiwn cyn-löwyr am flynyddoedd.
Dyfarnodd ymchwiliad Seneddol gan bwyllgor trawsbleidiol y Strategaeth Busnes, Ynni a Diwydiannol (BEIS) nad oedd telerau Cynllun Pensiwn y Glöwyr (MPS) bellach yn deg ac wedi methu â chyflawni “ymddeoliad diogel” i lawer o gyn-löwyr.
Roedd y glöwyr wedi a datblygu “cyflyrau iechyd cronig” mewn llawer o achosion.
Adroddwyd bod llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi elwa o £4.4 biliwn gan Gynllun Pensiwn y Glowyr cenedlaethol ond methodd llywodraethau olynol â sicrhau gwelliannau i filoedd o löwyr.
“Ymgyrch arwrol”
“Rwy’n croesawu canfyddiadau’r pwyllgor craffu,” meddai’r ymgyrchydd Rhys Mills, sy’n Ymgeisydd Senedd Plaid Cymru dros Islwyn.
“Roedd yn anrhydedd cynorthwyo Ken Sullivan, Emlyn Davies, Neville Warren, Gareth Hughes a’r diweddar Harry Parfitt i gasglu dros 100,000 o lofnodion a chyflwyno eu deiseb i’r Senedd a Downing Street.
“Mae hyn wedi bod yn ymdrech arwrol ganddyn nhw, maen nhw’n arwyr dosbarth gweithiol.
“Gobeithio y bydd y glöwyr yn cael pob ceiniog yn ôl yn ddyledus iddynt.”
Glowyr yn haeddu “gwobr ddigonol a theg am oes o waith.”
Dywedodd Jane Dodds, Arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol: “Dyw hi ddim yn iawn fod glowyr a weithiodd o dan y ddaear mewn amodau peryglus am 30 mlynedd yn cael cyn lleied tra bod y llywodraeth yn elwa cymaint.
“Mae angen adolygu’r cynllun cyfan hwn ar frys, er mwyn sicrhau bod y rhai sy’n derbyn y pensiynau hyn yn cael gwobr digonol a theg am oes o waith.”
