Bydd protest yn erbyn telerau’r cytundeb masnach arfaethedig rhwng DU ag Awstralia yn cael ei chynnal ddydd Llun.

Bydd y brotest yn digwydd y tu allan i swyddfa AS Ceidwadol Sir Drefaldwyn Craig Williams yn y Trallwng am 11:00 y bore.

Trefnwyd y brotest yn sgil ofnau yr effaith y bydd y fargen fasnach yn ei chael ar amaethyddiaeth lleol, sy’n rhan bwysig o economi Sir Drefaldwyn – marchnad da byw y Trallwng yw’r farchnad ddefaid undydd fwyaf yn Ewrop.

Cafodd cytundeb masnach y DU ag Awstralia ei drafod yn y dyddiau cyn – ac yn dilyn – uwchgynhadledd y G7 yng Nghernyw, lle cyfarfu Boris Johnson â Phrif Weinidog Awstralia Scott Morrison ochr yn ochr â chynrychiolwyr o wledydd eraill.

Ers hynny, mae Llywodraeth y DU wedi cyhoeddi bod y cytundeb masnach wedi’i gytuno ‘yn gyffredinol’.

Mae wedi addo amddiffyn ffermwyr Prydain yn y trafodaethau â Llywodraeth Awstralia. Ond mae ffermwyr y DU yn ofni fod Awstralia yn awyddus i ehangu eu marchnad ar gyfer eu hallforion cig coch.

Manylion

Dywed beirniaid y fargen na fydd yn rhaid i gynhyrchion anifeiliaid sy’n cael eu mewnforio o Awstralia fodloni safonau amgylcheddol a lles uchel y DU, gan danseilio ffermwyr yma a chreu ‘ras i’r gwaelod’, gan wrthio rhai ffermwyr y DU allan o fusnes yn llwyr.

Mae hysbyseb ar gyfer protest y Trallwng yn cylchredeg ar Facebook, gan gynnwys ar dudalennau Plaid Cymru Sir Drefaldwyn a Extinction Rebellion Y Drenewydd a’r Trallwng, ymhlith eraill.

Dywedodd Craig Williams, AS Sir Drefaldwyn: “Nid yw’r fargen fasnach allan eto felly dydyn ni ddim yn gwybod y manylion. Rwy’n eistedd ar y Pwyllgor Dethol ar Fasnach Ryngwladol ac unwaith y bydd gennym y cytundeb byddwn yn craffu arno.

“Byddaf yn parhau i ymgysylltu ag undebau’r ffermwyr unwaith y bydd gennym y manylion llawn o’r cytundeb.”

‘Ffantasi’

Dywedodd Elwyn Vaughan, Cynghorydd Sir Powys: “Mae ein AS Craig Williams yn byw mewn byd ffantasi os yw’n credu y bydd bargen fasnach Awstralia yn dda i ffermwyr Cymru. Mae hwn yn fargen sydd o fudd i fusnesau mawr, nid ffermwyr mynydd Canolbarth Cymru.

“Caiff hynny effaith ddinistriol ac yn benodol ar yr ardaloedd hynny lle mae’r sector ffermio yn rhan annatod o fywiogrwydd yr iaith a’r diwylliant Cymreig.

“Felly, mae arnom angen ysgogiad a gweledigaeth newydd sy’n rhoi cynaliadwyedd ein cymunedau, traddodiadau gwledig, iaith a diwylliant fel rhan annatod o gynaliadwyedd ehangach ein hamgylchedd. Fel arall, dim ond cartrefi gwyliau drud fydd gennym, tai anfforddiadwy a diboblogi sy’n dominyddu ein cymunedau gwledig.”

Gwrthfiotigau

Dywedodd Pam a David Williams, ffermwyr da byw organig sydd wedi ymddeol ac aelodau Undeb Amaethwyr Cymru: “Mae ein safonau lles anifeiliaid a chynhyrchu cig yn gwahardd defnyddio hyrwyddwyr twf ond mae 40% o’r cig eidion a gynhyrchir yn Awstralia yn cynnwys defnyddio hormonau, arfer nad yw’n cael ei ganiatáu yn y DU ar hyn o bryd. Mae defnyddio gwrthfiotigau yn llawer mwy ym maes da byw Awstralia, arfer y gwyddom fod angen inni ei gadw mor isel â phosibl er mwyn lleihau ymwrthedd i wrthfiotigau mewn defnyddwyr.

“Mae yna hefyd y mater moesegol o ran a ddylem hyd yn oed fod yn gwneud bargen gyda phrif weinidog sy’n gwrthod y syniad y dylid cadw glo yn y ddaear!”

Dywedodd David France, 24, gofalwr a gweithredydd hinsawdd: “Mae’r hyn y mae Craig Williams a Llywodraeth y DU yn ei wneud yn fy nychryn. Allwch chi ddim ei roi mewn geiriau. Mae’r syniad o gludo cig o ansawdd isel, sy’n ddinistriol yn ecolegol hanner ffordd o amgylch y byd – tra’n rhoi ffermwyr lleol allan o fusnes – yn ffars.

“Mae addewidion i amddiffyn ein ffermwyr yn cael eu torri. Torrir addewidion i ymateb i’n hinsawdd a chwalfa ecolegol.

“Nid yw ein cynrychiolwyr honedig ond yn cynrychioli buddiannau corfforaethau a’r elite. Mae ein democratiaeth wedi torri. Mae arnom angen Cynulliadau Dinasyddion yn awr, i benderfynu ar ddyfodol yn unig’