Mae undebau addysg wedi lansio deiseb i alw ar Lywodraeth Cymru i anghofio am gynlluniau i newid y flwyddyn ysgol.
Mewn deiseb i’r Senedd, mae undebau NEU Cymru, NASUWT Cymru, Unsain Cymru, UCAC, NAHT Cymru a ASCL Cymru yn dweud nad yw’r cynlluniau i ddiwygio’r flwyddyn ysgol yn flaenoriaeth i’r system addysg.
Eisoes, mae sawl Clwb Ffermwyr Ifanc ledled y wlad a Chymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru wedi gwrthwynebu’r newidiadau arfaethedig gan y byddai’n golygu bod ysgolion ar agor yn ystod wythnos Sioe Llanelwedd.
‘Pryder mawr’
Mae’r undebau wedi gofyn i’w haelodau lofnodi’r ddeiseb.
A nawr bod cyfnod ymgynghori Llywodraeth Cymru ar y mater wedi cau, maen nhw’n credu bod cyfle i “atal y cynlluniau”.
“Mae rhywun yn gwerthfawrogi’r ffaith y bydd gan bawb farn ar y newidiadau arfaethedig i’r calendr ysgol, ond mae’n anodd gweld sut y gall y Llywodraeth gyflwyno newid mor bellgyrhaeddol heb asesiad llawn o effaith ar addysg plant ac amodau gwaith athrawon,” meddai Ioan Rhys Jones, Ysgrifennydd Cyffredinol UCAC.
“Mae’r methiant i ystyried yn llawn y dystiolaeth sydd ar gael o ymchwil ac astudiaethau cymharol a’r methiant pellach i ymgysylltu ag arbenigwyr addysg yn bryder mawr ac yn adlewyrchu’n wael ar y Prif Weinidog a’r Llywodraeth.”
‘Angen cefnogi ysgolion’
Dywed Emma Forrest, Ysgrifennydd Cyffredinol Cynorthwyol yr NEU sy’n gyfrifol am Gymru, mai ariannu ysgolion a chefnogi’r gweithlu addysg yw eu blaenoriaethau.
“Gyda’r cwricwlwm newydd, diwygio anghenion dysgu ychwanegol, heriau ymddygiad a phresenoldeb, mae angen i Lywodraeth Cymru fod yn cefnogi ysgolion a sicrhau bod teuluoedd yn cael gweithgareddau hygyrch yn ystod y gwyliau, a chinio ysgol am ddim, a pheidio â newid strwythur y flwyddyn ysgol,” meddai.
‘Heriau anodd’
Ychwanega Rosie Lewis, swyddog arweiniol UNSAIN Cymru ar gyfer ysgolion, fod ysgolion yn wynebu nifer o heriau anodd ar hyn o bryd – “cyllidebau llai, niferoedd staff annigonol, argyfwng recriwtio a chadw, baich gwaith amhosibl a phresenoldeb disgyblion”.
“Gofynnwch i unrhyw aelod o staff cymorth ysgolion a byddent am i Lywodraeth Cymru ganolbwyntio ar fynd i’r afael â’r materion hyn fel mater o frys, nid newidiadau i’r flwyddyn ysgol,” meddai.
‘Nid nawr yw’r amser am newid’
Dywed y ddeiseb nad ydy tystiolaeth Llywodraeth Cymru’n ddigon cadarn i gyfiawnhau’r newidiadau, fydd yn “tarfu’n sylweddol ar ein hysgolion ac ar y sector amaethyddol a thwristiaeth.
“Credwn nad nawr yw’r amser i newid strwythur y flwyddyn ysgol a gwneud y gwyliau haf yn fyrrach,” meddai.
“Mae’r sector addysg yng Nghymru wedi wynebu newidiadau sylweddol, sydd wedi cael effaith fawr ar lwythi gwaith a llesiant ein gweithlu.”
Noda hefyd fod gwyliau’r haf yng Nghymru ymhlith y byrraf yn Ewrop, gan ychwanegu bod ysgolion yn yr Eidal, Portiwgal a Sbaen yn cael gwyliau o ddeuddeng wythnos neu dair wythnos ar ddeg.
“Mae disgyblion yn Sweden yn cael deng wythnos o wyliau haf, wyth wythnos yn Ffrainc a Norwy, a saith wythnos yn yr Almaen.
“Perfformiodd yr holl wledydd hyn yn well na Chymru yn y canlyniadau PISA diweddaraf.
“At hyn, nid yw’r cynlluniau’n cymryd lle cynnig cymorth digonol i blant difreintiedig a’u teuluoedd, megis cyfleoedd i gael prydau ysgol am ddim yn ystod y gwyliau a gweithgareddau chwaraeon a gweithgareddau creadigol sydd wedi’u hariannu.”
‘Gwyliau hir yn straen’
Dadl Llywodraeth Cymru yw fod angen dylunio calendr ysgol sy’n “gweithio’n well i ddysgwyr, athrawon a staff, ac sy’n rhoi’r cyfle gorau i bawb ffynnu yn yr ysgol”.
“Gall y gwyliau haf hir fod yn straen go iawn,” meddai Jeremy Miles, Gweinidog Addysg a’r Gymraeg yn Llywodraeth Cymru wrth gyhoeddi’r cynlluniau.
“Mae teuluoedd yn ei chael hi’n anodd dod o hyd i ofal plant dros y chwe wythnos, ac mae eraill yn cael trafferth gyda’r costau ychwanegol a ddaw yn sgil yr hafau hir.
“Rydyn ni hefyd yn gwybod mai ein dysgwyr mwyaf difreintiedig sy’n mynd ar ei hôl hi fwyaf gyda’r dysgu yn sgil haf hir.”
Galw am gefnu ar gynlluniau i ddiwygio gwyliau ysgol er mwyn achub Sioe Llanelwedd
