Dylai gwleidyddion yng Nghaerdydd fod yn gyfrifol am y gwasanaeth prawf a chyfiawnder ieuenctid, yn ôl pum undeb sy’n cynrychioli staff yn y meysydd.
Mae GMB, Napo, PCS, Unsain ac UCU yn annog Jeremy Miles a Vaughan Gething, y ddau ymgeisydd yn y ras i ddod yn Brif Weinidog nesaf Cymru, i wthio dros ddatganoli’r ddau wasanaeth.
Yn 2022, fe wnaeth adroddiad gan Gordon Brown, cyn-Brif Weinidog y Deyrnas Unedig, argymell y dylai Llywodraeth Lafur nesaf y Deyrnas Unedig “ddechrau ar ddatganoli’r gwasanaeth prawf a chyfiawnder ieuenctid”.
Yn ôl y pum undeb, does dim synnwyr mewn rhedeg y gwasanaethau hyn 150 milltir i ffwrdd yn Llundain.
“Mae gwleidyddion yng Nghaerdydd yn deall y materion sy’n effeithio ar wasanaethau hanfodol yng Nghymru lawer gwell na’u cyfoedion yn San Steffan,” meddai Simon Dunn, pennaeth yr heddlu a chyfiawnder gydag undeb Unsain.
“Rhaid i bwy bynnag sy’n olynu Mark Drakeford chwifio’r faner dros ddatganoli’r ddau wasanaeth hanfodol.
“Bydd y cyhoedd eisiau gwybod beth yw barn yr ymgeiswyr ar y pwnc.”
‘Argyfwng’
Ychwanega Ian Lawrence, ysgrifennydd cyffredinol Napo, sy’n cynrychioli staff yn y gwasanaeth prawf, eu bod nhw’n disgwyl i ymgeiswyr ar gyfer yr arweinyddiaeth ymrwymo i weithio tuag at ddatganoli’r ddau wasanaeth.
“Mae aelodau Napo wedi dweud yn glir, mae argyfwng yn y gwasanaeth prawf yng Nghymru a Lloegr,” meddai.
“Rhaid iddo gael ei ddatod rhag gwasanaeth sifil San Steffan, a’i wahanu oddi wrth y gwasanaeth carchardai, neu ni fydd hi’n bosib dadwneud y difrod.”
