Mae ffigurau’n dangos bod cynghorau sir Cymru wedi gwario dros £56 miliwn dros y blynyddoedd diwetha’ ar ymgynghorwyr allanol.
Mae’r Cais Rhyddid Gwybodaeth gan yr Aelod Cynulliad dros Aberconwy, Janet Finch-Saunders, yn dangos mai Ynys Môn a wariodd fwya’ ar ffioedd ymgynghori, sef £9.8m rhwng 2011 a 2016.
Ar ben arall y sbectrwm oedd Cyngor Bro Morgannwg, a wariodd ddim ond £875 yn ystod yr un cyfnod.
Bu cynnydd mawr yng ngwariant rhai cynghorau ar ymgynghorwyr, gan gynnwys Ceredigion, a wariodd £2m yn 2015/16, o gymharu â £800,000 yn 2014/15 – cynnydd o 149%.
Mae’r ffigurau’n dangos bod cynnydd o thua 30% wedi bod ar wariant awdurdodau lleol Cymru ar ymgynghorwyr ers 2011/12.
Roedd naw cyngor sir naill ai heb ateb y Cais Rhyddid Gwybodaeth neu wedi gwrthod rhoi ffigurau.
“Annerbyniol”
Dywedodd Janet Finch-Saunders, sy’n llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig ar Lywodraeth Leol, bod y ffigurau’n “annerbyniol”.
“O ystyried yr amrywiaeth eang o weision sifil a swyddogion sy’n cael eu cyflogi gan awdurdodau lleol, mae’n siomedig iawn nad oes mwy wedi cael ei wneud i atal y gwariant,” meddai.
“Tra bod angen cyngor allanol arbenigol weithiau, mae graddfa’r gwariant hwn yn anhygoel. Mae’n annerbyniol. Mae angen i wariant Llywodraethol o bob math gael ei fonitro a’i scrwtineiddio’n iawn.
“Mae angen i ni weld mwy o dryloywder, ar ben cymhelliant ar y cyd i leihau faint o arian trethdalwyr sy’n cael ei wario ar ymgynghorwyr.”
Faint wariodd eich cyngor chi?
Blaenau Gwent – £622,725
Pen-y-bont ar Ogwr – dim ffigwr
Caerffili – £7,109,117
Caerdydd – £8,854,174
Sir Gaerfyrddin – £5,596,150
Ceredigion – £6,180,946
Conwy – dim ffigwr
Sir Ddinbych – £1,594,498
Sir Fflint – dim ffigwr
Gwynedd – dim ffigwr
Ynys Môn – £9,836,143
Sir Fynwy – dim ffigwr
Castell-nedd Port Talbot – £3,776,123
Casnewydd – £3,377,279
Sir Benfro – dim ffigwr
Powys – dim ffigwr
Rhondda Cynon Taf – dim ffigwr
Abertawe – £2,229,513
Torfaen – dim ffigwr
Bro Morgannwg – £875
Wrecsam – £4,136,712
Cyfanswm – £56,303,198