Wrth i arbenigwyr ddweud bod byd natur yn wynebu argyfwng, mae’r cyflwynydd bywyd gwyllt Iolo Williams yn dweud bod rhaid cefnogi ffermio sy’n gyfeillgar i fyd natur ym mharciau a thirweddau cenedlaethol Cymru.
Mae un ym mhob chwe rhywogaeth yng Nghymru mewn perygl o ddiflannu.
Mae Llywodraeth Cymru wrthi’n ymgynghori ar Gynllun Ffermio Cynaliadwy newydd i ddisodli’r Polisi Amaethyddol Cyffredin.
Bydd yr ymgynghoriad yn dod i ben ar Fawrth 7, ac mae Iolo Williams yn annog pobol i ddweud eu dweud yn yr e-ymgyrch gan Ymgyrch y Parciau Cenedlaethol ac aelodau o Gynghrair Tirweddau Gwarchodedig Cymru.
“Gydag 80% o arwynebedd tir Cymru yn cael ei ffermio, mae’n hollbwysig fod yr SFS yn addas i’r pwrpas – i ffermwyr, i bobol ac i natur,” meddai Iolo Williams.
“Gallaf ddweud wrthych fod yna rai pethau cadarnhaol yn y cynllun ar gyfer yr amgylchedd, ond mae llawer mwy nad ydynt yn mynd yn ddigon pell, neu a allai hyd yn oed gael effaith negyddol ar ein bywyd gwyllt.
“Rhaid i Lywodraeth Cymru adolygu’r cynllun hwn i fynd i’r afael â’r materion hyn, a dyma lle gallwn ni i gyd chwarae ein rhan.
‘Gall pawb gymryd rhan’
“Fe all pawb gymryd rhan,” meddai Iolo Williams wedyn.
“Gallwch wneud hynny naill ai drwy wneud ymateb unigol drwy wefan Llywodraeth Cymru, neu drwy ddefnyddio’r e-weithredu sydd wedi’i sefydlu gan Ymgyrch y Parciau Cenedlaethol a Chynghrair Tirweddau Dynodedig Cymru.”
Mae’r ymgyrch hefyd yn cael ei chefnogi gan Mike Raine, arweinydd awyr agored sy’n cynhyrchu’r podlediad poblogaidd Outdoor Lives, sydd ar gael ar Spotify ac apiau podlediadau eraill.
“Mae arweinwyr awyr agored yn gwneud bywoliaeth dda o’n Parciau Cenedlaethol”, meddai.
“Ond rydyn ni’n poeni’n fawr am warchod y bywyd gwyllt a’r tirweddau rhyfeddol maen nhw’n eu cynnal.
“Mae Llywodraeth Cymru yn ymgynghori ar ddyfodol ffermio ac rwy’n teimlo’n gryf y dylen nhw gefnogi ffermwyr sy’n gwneud y pethau iawn i gefnogi a gwella bywyd gwyllt a byd natur.
“Dyna pam rydw i wedi cymryd rhan drwy ddefnyddio e-weithred a sefydlwyd gan Ymgyrch y Parciau Cenedlaethol. Beth am fynd ar-lein a chymryd rhan eich hun?”
Yr ymgyrch
Mae’r ymgyrch yn pwysleisio y dylai taliadau amaethyddol gefnogi ac annog ffermwyr i gymryd camau cadarnhaol sy’n helpu i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur.
Mae’n tynnu sylw at y ffaith nad oes ond 25% o safleoedd bywyd gwyllt SoDdGA ym Mharciau Cenedlaethol Cymru sydd mewn cyflwr ffafriol.
Ac mae’n atgoffa Llywodraeth Cymru fod ganddi ddyletswydd gyfreithiol i roi sylw i Ddibenion Parciau Cenedlaethol, fel cefnogi bywyd gwyllt mewn Parciau Cenedlaethol.
Mae’n awgrymu y dylai Llywodraeth Cymru gynnwys rhaglen ‘Ffermio Cynaliadwy mewn Tirweddau Dynodedig’, sy’n cynnwys cyllid ar gyfer prosiectau aml-flwyddyn a chymorth cydlynwyr prosiectau a chynghorwyr ffermio ym mhob tirwedd.
Ynghyd â’r angen am fwy o eglurder ar yr haenau opsiynol a chydweithredol a chyflwyniad cynharach ohonyn nhw, gallai cymorth ychwanegol o’r fath arwain at welliannau sylweddol cyn 2030 i helpu i gwrdd â’r terfyn amser o 30 x 30 yng Nghonfensiwn COP15 ar Amrywiaeth Fiolegol.
Mae’r e-ymgyrch hefyd yn pwysleisio gwerth ffiniau caeau traddodiadol, gan ddweud bod waliau cerrig sych a gwrychoedd yn hynod werthfawr i fywyd gwyllt a’r dirwedd, y dylid gwobrwyo ffermwyr am eu cynnal a’u cadw ac y dylen nhw gyfrif tuag at yr isafswm o 10%. trothwy cynefin.
‘Cyfle na allwn ni fforddio ei golli’
Mae’r ymgyrch yn “gyfle na allwn ni fforddio ei golli”, yn ôl Eben Muse o Gyngor Mynydda Prydain.
“Mae Cyngor Mynydda Prydain yn falch o gefnogi’r e-ymgyrch hon i gynnig y gefnogaeth sydd ei angen i ffermwyr reoli’r dirwedd mewn dull sy’n gyfeillgar i fyd natur yn ogystal â darparu bwyd ar gyfer ein byrddau,” meddai.
“Mae’n bwysig fod mudiadau hamdden, amgylchedd ac amaeth yn sefyll gyda’i gilydd dros yr egwyddor yma, ac rydym ni’n annog pawb sy’n caru eu Parciau Cenedlaethol nhw i wneud hyn hefyd a chymryd rhan.”
