Mae Deddf Amaeth gyntaf erioed Cymru bellach yn gyfraith, ar ôl derbyn y Cydsyniad Brenhinol heddiw (dydd Iau, Awst 17).

Mae Deddf Amaethyddiaeth (Cymru) yn allweddol i gefnogi ffermwyr a chynhyrchu bwyd yn gynaliadwy am genedlaethau i ddod.

Prif ffynhonnell cymorth y Llywodraeth i ffermwyr yng Nghymru, ar sail y Ddeddf, fydd y Cynllun Ffermio Cynaliadwy sy’n cael ei gynnig.

Mae’r Ddeddf yn rhoi’r pwerau sydd eu hangen ar weinidogion Cymru i ddarparu cymorth yn y dyfodol i ffermwyr a sicrhau bod cefnogaeth ar gael iddyn nhw dros gyfnod pontio, gan adlewyrchu ymrwymiad yn y Cytundeb Cydweithio â Phlaid Cymru.

Mae’n paratoi’r ffordd hefyd ar gyfer gwahardd maglau a thrapiau glud; Cymru fydd y wlad gyntaf yn y Deyrnas Unedig i’w gwahardd yn llwyr.

‘Deddf hanesyddol’

“Mae hon yn ddeddf hanesyddol,” meddai’r Prif Weinidog Mark Drakeford.

“Am y tro cyntaf erioed, bydd Cymru’n gallu llunio ei pholisi ei hun ar gyfer ffermio.

“Hynny ar adeg tyngedfennol i’r diwydiant, wrth i ni siapio’r cymorth a roddir yn y dyfodol a wynebu heriau costau uwch a’r argyfwng hinsawdd.

“Mae’r Ddeddf yn caniatáu i ni ganolbwyntio ar gynaliadwyedd economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol sector amaethyddol Cymru.

“Rydyn ni’n gwybod mai’r bygythiad mwyaf i fwyd cynaliadwy yn y dyfodol yw’r newid yn yr hinsawdd.

“Bydd y Ddeddf yn erfyn i’r diwydiant i’w helpu i gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy gan weithredu yr un pryd i ddelio â’r argyfwng hinsawdd.”

‘Diwrnod hanesyddol i ffermwyr a chymunedau gwledig’

“Rwy’n falch iawn cael bod yn dyst i selio Deddf Amaeth gyntaf Cymru heddiw,” meddai Lesley Griffiths, Gweinidog Materion Gwledig Cymru.

“Mae heddiw’n ddiwrnod hanesyddol i ffermwyr a chymunedau gwledig Cymru.

“Rydym bellach yn barod i symud yn ein blaenau i ddarparu system gymorth i ffermwyr fydd wedi’i llunio yng Nghymru ac a fydd yn gweithio er lles Cymru.

“Mae hynny’n cynnwys y Cynllun Ffermio Cynaliadwy, sef y brif ffynhonnell gymorth i ffermwyr o 2025.

“Does dim dewis rhwng cynhyrchu bwyd yn gynaliadwy ar ein ffermydd a thaclo’r newid yn yr hinsawdd.

“Bydd y ddau’n mynd law yn llaw gan fod yr argyfwng hinsawdd yn fygythiad byw i amaethyddiaeth a chynhyrchu bwyd.

“Mae’r Ddeddf Amaeth yn ystyried hynny, gan sicrhau bod rheoli tir yn gynaliadwy wrth galon y cymorth a ddarperir yn y dyfodol i ddiogelu’r diwydiant.

“Hoffwn ddiolch i bawb fu ynghlwm â’r Ddeddf hanesyddol hon.”

Sut fydd y ddeddf yn helpu ffermwyr?

Mae’r ddeddf yn cynnig llwybr i ffermwyr tenant ddatrys anghydfodau ac yn sicrhau nad oes cyfyngiadau annheg arnyn nhw rhag manteisio ar y cymorth ariannol.

Mae hefyd yn diwygio Deddf Goedwigaeth 1967 i roi’r pwerau i Cyfoeth Naturiol Cymru ychwanegu amodau er mwyn newid, atal neu ddiddymu trwyddedau cwympo all fynd yn groes i ddeddfwriaeth amgylcheddol arall.

Bydd hefyd yn rhoi pwerau newydd yn lle’r rheini yn Neddf Amaethyddiaeth 2020 fydd yn dod i ben ym mis Rhagfyr 2024.