Mae dadl wedi codi yn y Senedd ynghylch a ddylai aelodau o undebau llafur gael dod i siarad gyda disgyblion mewn ysgolion.

Fe wnaeth Laura Anne Jones, Aelod Ceidwadol o’r Senedd, holi’r Ysgrifennydd Addysg Llafur Jeremy Miles am ei gynllun peilot ‘Undebau a’r Byd Gwaith’.

Bydd y cynllun peilot hwn yn cynnwys 35 o ysgolion uwchradd gyda’r bwriad o’i ehangu ledled Cymru, gan wahodd cynrychiolwyr undebau llafur i ysgolion fel ‘siaradwyr gwadd’.

“Ychydig wythnosau yn ôl, cyhoeddodd Gweinidog yr Undebau a chynllun peilot y Byd Gwaith – polisi a fyddai’n gweld undebau llafur yn mynd i’n hysgolion, gan gael cyswllt uniongyrchol â’n dysgwyr,” meddai Laura Anne Jones.

“Llywydd, does gan y Ceidwadwyr Cymreig ddim problem gyda phlant yn cael eu dysgu am y gweithle ac, mewn gwirionedd, byddai’n mynd ati i annog gyrfaoedd a phrofiad sy’n gysylltiedig â gwaith.

“Fodd bynnag, nid yw’n ymddangos yn deg nac yn briodol bod undebau llafur sy’n rhoi symiau mawr o arian i’r Blaid Lafur yn cael eu caniatáu yn ein hysgolion lle mae’r gallu ganddyn nhw i ddylanwadu.

“Yn y pen draw, mae didueddrwydd gwleidyddol yn helpu ysgolion i ennyn hyder ein cymdeithas amrywiol ac aml-farn.

“Llywydd, a all y Gweinidog ddweud wrth rieni ar hyd a lled Cymru sut mae caniatáu rhoddwyr y Blaid Lafur i’n hystafelloedd dosbarth yn cefnogi’r gofyniad hwn am ddidueddrwydd yn ein hysgolion?”

‘Methu’r pwynt’

“Wel, dw i’n meddwl bod yr Aelod wedi methu’r pwynt,” meddai Jeremy Miles wrth ateb.

“Yr hyn y mae’r cwricwlwm wedi’i gynllunio i’w wneud yw sicrhau bod gan ein pobol ifanc addysg gron a’u bod yn ddinasyddion moesegol a gwybodus pan fyddant yn gadael ein system addysg, gan ddeall yn llawn ystod eu hawliau democrataidd a’u cyfrifoldebau; pwysigrwydd gweithredu cymdeithasol; eu hasiantaeth fel unigolion, ynghyd â hanes democrataidd a diwydiannol eu cymunedau a’u gwlad.

“A’r cynllun peilot y cyfeiriwch ato yw un sy’n rhedeg mewn 35 o ysgolion ar hyn o bryd a’i fwriad yw arfogi athrawon er mwyn cyflwyno’r rhan honno o’r cwricwlwm.

“Rwy’n ddiolchgar i TUC Cymru am y gwaith maen nhw wedi’i wneud i gefnogi athrawon er mwyn gwneud hynny.

“Rwy’n gwybod y bydd hi hefyd yn cytuno â mi pa mor bwysig yw gwneud yn siŵr ein bod yn darparu adnoddau a dysgu proffesiynol i athrawon ryddhau pob rhan o’r cwricwlwm, a dyw’r rhan hon ddim yn wahanol i unrhyw un arall.”

‘Gwrthdaro buddiannau’

“Mae Unite, un o’r undebau sy’n cymryd rhan yn y peilot hwn, wedi rhoi miliynau o bunnoedd i blaid Lafur y Deyrnas Unedig,” meddai Laura Anne Jones yn dilyn y ddadl.

“Maen nhw wedi rhoi £33,000 i’r Blaid Lafur yng Nghymru ers 2020.

“Mae’r Gweinidog Addysg ei hun yn aelod o’r undeb hwnnw ac fe dderbyniodd bron i £2,000 ganddyn nhw i helpu i dalu am ei ymgyrch etholiadol y llynedd.

“Mae’n amlwg nad yw’r Gweinidog Addysg yn gweld fod yna wrthdaro buddiannau yma, neu efallai nad yw’n poeni.”