Mae’r erydiad ar harddwch Mynyddoedd Cambria yn “drasiedi”, yn ôl Syr Simon Jenkins, cyn-gadeirydd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol a chyn-olygydd y Times.
Dylid dynodi’r ardal, sy’n ymledu ar draws Sir Gaerfyrddin, Ceredigion a Phowys, yn Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol, meddai.
Mae Syr Simon Jenkins, sy’n golofnydd i’r Guardian ac yn awdur hefyd, yn ymuno â galwadau i gefnogi ymgyrch Cymdeithas Mynyddoedd Cambria i amddiffyn y rhanbarth.
Fel rhan o’r ymgyrch, mae’r Gymdeithas wedi sefydlu deiseb i’w chyflwyno i’r Senedd yn galw am ddynodi’r ardal yn un o Harddwch Naturiol Eithriadol.
“Roedd gadael Mynyddoedd Cambrian allan o statws parc cenedlaethol Cymru yn y 1960au yn gamgymeriad trasig, fel y dengys erydiad graddol harddwch gweledol canolbarth Cymru,” meddai.
“Ni ddylai Eryri a Bannau Brycheiniog erioed fod wedi ysgaru.
“Mae’r canlyniad eisoes wedi bod yn falltod o araeau tyrbinau, adeiladau amhriodol a choedwigo conwydd hyll.
“O leiaf, nid oes unman ym Mhrydain yn fwy cymwys ar gyfer statws Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol fel mater o frys na Mynyddoedd Cambria.”
‘Bygythiadau enfawr’
Mae ucheldiroedd y Cambria yn cynnwys llwyfandiroedd rhewlifol, llynnoedd, afonydd a dyffrynnoedd mynyddig, ac yn gartref i ystod eang o blanhigion ac anifeiliaid sydd dan fygythiad.
Dywed y naturiaethwr Iolo Williams, llywydd Cymdeithas Mynyddoedd Cambria, mai hi “yw’r ardal wyllt olaf yng Nghymru, un o’r mannau olaf yn ein gwlad lle gallwch chi wirioneddol golli eich hun ym myd natur”.
Mae teulu’r ymddiriedolwr Brian Davies wedi byw a gweithio ar gyrion gorllewinol Mynyddoedd Cambria ers o leiaf bum cenhedlaeth.
“Er ei harddwch rhyfeddol, canolbarth Cymru yw’r unig ranbarth yng Nghymru sydd heb unrhyw amddiffyniad o gwbl i’w thirweddau eiconig,” meddai.
“Mae’r ardal yn wynebu bygythiadau enfawr o nifer o gynigion ar gyfer ffermydd gwynt ar raddfa forol a fydd yn amlwg iawn am filltiroedd o gwmpas.
“Cwmnïau buddsoddi yn prynu hynafol ffermydd at ddibenion gwyrddolchi yn broblem fawr arall.
“Ymhell o blannu coetir cymysg mae cwmnïau o’r fath yn plannu conwydd fel cnwd yn enw gwrthbwyso carbon, ac yn mygu bioamrywiaeth yn y broses.
“Mae’n gwbl amlwg bod angen diogelu Mynyddoedd Cambria yn briodol ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol i’w mwynhau.”
