Mae’r Democratiaid Rhyddfrydol wedi cyhoeddi deiseb ar eu gwefan i geisio atal safle glofaol newydd yng Nghwm Nedd.
Mae disgwyl i’r Awdurdod Glo wneud penderfyniad ynghylch y safle yn Aberpergwm cyn bo hir.
Ond mae’r Democratiaid Rhyddfrydol yn dweud ei fod yn mynd yn groes i addewidion Llywodraeth Geidwadol y Deyrnas Unedig yn ystod uwchgynhadledd newid hinsawdd COP26 yn Glasgow i symud oddi wrth lo.
Roedd y safle yn Aberpergwm yn weithredol tan yn gymharol ddiweddar, ac mae disgwyl i’r Awdurdod Glo benderfynu a yw’r amodau’n briodol yno i ddechrau ar y gwaith.
“Nid yn unig y byddai agor safle glofa newydd yn gam enfawr yn ôl yn ein brwydr i atal newid hinsawdd, ond fe allai achosi effeithiau iechyd andwyol,” meddai’r Democratiaid Rhyddfrydol ar dudalen y ddeiseb ar eu gwefan.
“Dylai’r Llywodraeth fod yn canolbwyntio ar fuddsoddi yn ne Cymru i greu swyddi yn niwydiant y dyfodol, nid mewn diwydiant o’r gorffennol.”
⚠ Plans for a new coal mine in Wales could be approved despite pledges by the Government to move away from coal. Sign our petition to tell the Government that they need to stop these plans immediately if we are to meet our climate goals!
SIGN here:
https://t.co/gsxwnd6ERS pic.twitter.com/fCVyaUywDV— Welsh Liberal Democrats (@WelshLibDems) January 4, 2022
Cefndir a hanes y safle
Cafodd pwll glo ei ailagor yn Aberpergwm yn 1996 ar ôl cael ei gau gan y Bwrdd Glo Cenedlaethol yn 1985.
Energybuild sy’n berchen y pwll, ac mae’r cwmni hwnnw’n eiddo Walter Energy yn yr Unol Daleithiau ers degawd.
Mae lle i gredu bod 7.6m tunnell o lo ar y safle yn 2011, gyda’r rhan fwyaf ohono’n mynd ar y pryd i safle gweithfeydd dur Tata ym Mhort Talbot.
Daeth y gwaith ar y safle i ben yn 2015, ac fe gafodd ei weithredu wedyn ar sail “gofal a chynnal a chadw”.
Mae Plas Aberpergwm ar y safle hefyd, a hwnnw’n arfer bod yn eiddo’r teulu Williams Aberpergwm.
Cafodd canolfan iechyd dau lawr ei godi ar safle’r golchdy, ac fe agorodd yn 2019 gan gynnig gwasanaethau iechyd integredig ar gyfer nifer o bentrefi cyfagos yng Nghwm Nedd dan reolaeth Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe, Meddygfa Cwm Nedd a Fferyllfa D R Cecil Jones.
