Mae Dirprwy Ysgrifennydd Cymru wedi dweud bod “lle i’r dosbarth canol addysgedig i annog pobl i wneud yn well” wrth siarad Cymraeg.
Roedd David Davies, AS Mynwy, yn ymateb i sylwadau gan Gadeirydd S4C yn rhifyn Tachwedd 5 o gylchgrawn Golwg.
Fe ddywedodd Rhodri Williams mai’r hyn sy’n ei wylltio fwyaf, o safbwynt dyfodol yr iaith, yw’r “garfan o bobol yng Nghymru – dosbarth canol, addysgedig – sydd wedi ceisio gwthio eu syniadau personol nhw ynglŷn â chywirdeb ieithyddol, ar bawb arall”.
Daeth Rhodri Williams yn Gadeirydd S4C ym mis Ebrill eleni, ond ar droad y ganrif bu yn Gadeirydd Bwrdd yr Iaith Gymraeg rhwng 1999 a 2004.
A chyn hynny, yn y 1990au, roedd yn aelod o’r Bwrdd wrth iddyn nhw sefydlu Mentrau Iaith ledled y wlad, er mwyn ceisio diogelu’r Gymraeg fel iaith gymunedol.
“Niwed aruthrol”
Ac wrth drafod yr ymdrechion i achub yr iaith, roedd gan Rhodri Williams farn bendant ar bobol sy’n beirniadu safon iaith pobol eraill.
“Yng nghyd-destun y Gymraeg a’r pethau sy’n ymwneud â’r Gymraeg, beth sy’n fy ngwylltio i yw pobol yn siarad ar eu cyfer, gan anwybyddu unrhyw fath o ymchwil neu farn arbenigol ynglŷn â chywirdeb ieithyddol,” meddai Rhodri Williams.
“Mae o wedi bod yn obsesiwn gen i erioed, i ddweud y gwir…
“Ac mae yna garfan o bobol yng Nghymru – dosbarth canol, addysgedig – sydd wedi ceisio gwthio eu syniadau personol nhw ynglŷn â chywirdeb ieithyddol, ar bawb arall.
“Ac mae’r niwed maen nhw wedi ei wneud yn aruthrol.”
“Mae lle i’r dosbarth canol addysgedig”
Mewn llythyr yn rhifyn yr wythnos yma o gylchgrawn Golwg, mae Dirprwy Ysgrifennydd Gwladol Cymru wedi ymateb i sylwadau Cadeirydd S4C.
Mae David Davies yn dweud bod “lle i’r dosbarth canol addysgedig,” ac yn galw ar y Wasg a’r cyfryngau Cymraeg i osod esiampl.
Dyma gynnwys y llythyr:
‘Dw i’n hapus bod Rhodri Williams ddim yn rhy llym dros safon yr iaith.
Efallai doedd o ddim yn rhy feirniadol o fy Nghymraeg i, pan wnes i gwrdd â fe wythnos diwethaf.
Er bod hi’n bwysig bod pawb yn teimlo yn gyffyrddus gan ddefnyddio unrhyw safon o Gymraeg, mae’n bwysig hefyd bod dysgwyr, fel fi, yn ceisio gwella trwy’r amser.
Felly mae lle i’r “dosbarth canol addysgedig” i annog pobl i wneud yn well.
Mae yn bwysig bod S4C, Golwg a chyfryngau Cymraeg eraill yn gosod safonau uchel.’
Bu trafodaeth frwd am sylwadau Rhodri Williams ar wefan twitter hefyd:
Cytuno’n llwyr. Mae’n hen bryd i @Dewi_Llwyd a @bethdimoyn ddechrau camdreiglo. (Am beth mae’r dyn yn sôn? Neu Beth mae’r dyn yn sôn am? Bach o gyd-destun fyddai’n dda.) pic.twitter.com/TBs53RYzkH
— Siân Eleri Roberts (@siantirdu) November 6, 2020