“Dyfodol mwy sefydlog a llewyrchus gydag annibyniaeth”: economegwyr a gwleidyddion yn ymateb i dro pedol Jeremy Hunt

Y gwleidydd yn defnyddio ei ddwylo i egluro pwynt — Jeremy Hunt, Canghellor y Deyrnas Unedig

Mae Jeremy Hunt wedi datgelu ei fod yn gwrthdroi “bron pob un” o’r toriadau treth a gafodd eu cyhoeddi yng nghyllideb fach ei ragflaenydd, a’i fod yn cwtogi ar gefnogaeth ar filiau ynni.

Mewn datganiad brys, dywedodd y Canghellor y bydd toriad o 1c i’r dreth incwm yn cael ei ohirio “am gyfnod amhenodol” nes bod cyllid y Deyrnas Unedig yn gwella, yn lle cael ei gyflwyno ym mis Ebrill y flwyddyn nesaf yn ôl y cyhoeddiad yng nghyllideb fach Kwasi Kwarteng dair wythnos yn ôl.

Dywed Jeremy Hunt, a gamodd i’r swydd ddydd Gwener (Hydref 14), mai dim ond tan fis Ebrill y bydd gwarant pris ynni’r llywodraeth yn gyffredinol, nid am ddwy flynedd yn ôl y cynllun gwreiddiol.

Ar ôl mis Ebrill, fe fydd y cynllun yn cael ei dargedu’n fwy yn dilyn adolygiad ynghylch sut i gefnogi biliau ynni pobol o’r amser hwnnw, meddai.

Mae’r newidiadau a gafodd eu cyhoeddi gan Jeremy Hunt yn cynnwys:

dim toriadau i gyfraddau treth difidend

diddymu llacio rheolau IR35 ar gyfer yr hunangyflogedig a gyflwynwyd yn 2017 a 2021

dim cynllun siopa newydd heb TAW ar gyfer ymwelwyr tramor â’r DU

dim rhewi ar gyfraddau treth alcohol

cyfradd sylfaenol treth incwm i aros ar 20%, nid gostwng i 19% o fis Ebrill 2023

gwarant pris ynni tan fis Ebrill 2023 yn unig.

Y bunt yn ymateb yn gadarnhaol

Mae’r bunt wedi ymateb yn gadarnhaol i gyhoeddiad Jeremy Hunt, yn ôl yr economegydd Dr Edward Jones, sy’n darlithio ym Mhrifysgol Bangor.

Y neges tymor byr, meddai, yw fod y Canghellor newydd wedi gwneud y “peth cywir”, ond y bydd hi’n ddiddorol gweld cyllideb lawn San Steffan ddiwedd y mis.

“Mae hi’n ddiwrnod diddorol, mae’n siŵr. Dw i wedi canolbwyntio mwy ar farchnad guild, sef dyled y wlad a be sy’n digwydd i’r bunt,” meddai wrth golwg360.

“Mae’r ddau yna wedi ymateb yn weddol bositif i be’ sydd wedi digwydd heddiw, yn gyrru signal clir nad oedd neb yn hapus efo’r mini-budget gafodd ei gyhoeddi ychydig wythnosau’n ôl.”

Yn fuan ar ôl i Jeremy Hunt wneud ei gyhoeddiad, cododd gwerth y bunt gan 1.2% ac roedd hi’n gyfwerth ag 1.13 o ddoleri.

“Yn sicr, rydyn ni ar y trywydd cywir. Doedd neb yn edrych yn ffafriol ar y mini-budget yna, felly’n sicr y cam cyntaf oedd cael gwared ar y mini-budget a be gafodd ei gyhoeddi.

“Dw i’n cael yr argraff mai dyna be mae Jeremy Hunt wedi’i wneud heddiw, mae o wedi sgrapio’r rhan fwyaf o’r polisiau.

“Mae o wedi cadw rhai wrth gwrs, ond ar y cyfan fedran ni gymryd bod y mini-budget wedi cael ei sgrapio, ac mae’r farchnad wedi ymateb yn bositif i hyn.”

‘Ymateb tymor byr’

Mae’n bosib ystyried yr ymateb heddiw fel un tymor byr, meddai Dr Edward Jones.

“Yn sicr, y neges ydy bod Jeremy Hunt i weld yn gwneud y peth cywir ond be’ fydd yn ddiddorol ydy gweld sut fydd pobol yn ymateb i’r gyllideb ddiwedd y mis yma.

“Yn fan hynny, fydd rhywun yn gallu meddwl yn fwy hirdymor be fydd effaith y polisiau.

“Mi oedd yna neges glir yn cael ei ei gyrru gan y farchnad eu bod nhw ddim yn hapus efo be oedd wedi cael ei gyhoeddi, doedd llawer o wleidyddion ddim yn hapus, na llawer o’r boblogaeth.

“Dydy o ddim yn syndod gen i bod Jeremy Hunt wedi gwneud hyn.

“Roedd rhaid iddo fo wneud rhywbeth i blesio’r marchnadoedd, yn sicr os oedd o am gael arian ganddyn nhw.

“Mae hon wedi bod yn wers galed i’r Llywodraeth, efallai, a dw i’n gweld nhw’n trio’i chwarae hi’n sâff, efallai, yn y gyllideb nesaf.”

‘Dim dewis’

Mae’r economegydd Dr John Ball yn cytuno bod rhaid i Jeremy Hunt wneud rhywbeth i sefydlogi’r farchnad.

“Hyd at heddiw, mae’r [penderfyniadau] wedi dangos pa mor economaidd anllythrennog yw’r llywodraeth hwn,” meddai wrth golwg360.

“Fel economegydd, roeddwn i wedi fy synnu eu bod nhw wedi cwtogi trethi yn ystod cyfnod o chwyddiant.

“Mae hynny’n mynd yn groes i bob theori economaidd a phob arfer economaidd.

“Yn ystod cyfnod o chwyddiant, rydych chi’n gwario llai yn hytrach na gadael i wariant gynyddu.

“Dywedodd y marchnadoedd: ‘Allwch chi ddim gwneud hyn’, a dyna le ddechreuodd y drafferth.

“Felly, beth bynnag roedd Hunt yn ei gyhoeddi bore yma, doedd ganddo ddim dewis ond sefydlogi’r marchnadoedd.”

‘Dyfodol mwy sefydlog a llewyrchus gydag annibyniaeth’

“Mae’r Prif Weinidog dros dro, Jeremy Hunt, dan gochl ‘cyfrifoldeb cyllidol’ yn bwriadu gosod mwy o lymder poenus ar y cyhoedd,” meddai Liz Saville Roberts, arweinydd Plaid Cymru yn San Steffan.

“Mae’r Torïaid wedi difetha’r economi ac yn awr yn barod i orfodi’r tlotaf i dalu’r pris unwaith eto.

“Mae San Steffan mewn anhrefn lwyr – yn methu â rhoi unrhyw sicrwydd i deuluoedd sy’n wynebu biliau gormodol a morgeisi mawr.

“Mae llawer wedi cyllidebu o dan y ddealltwriaeth y byddai eu biliau ynni yn cael eu capio am ddwy flynedd.

“Mae mynd yn ôl ar yr addewid hwnnw yn anfaddeuol.

“Roedd naïfrwydd Llafur wrth oddef y toriad treth mwyaf oll – cyfradd sylfaenol y dreth incwm – yn siomedig tu hwnt.

“Gwrthwynebodd Plaid Cymru’r toriad treth di-hid hwn gan ein bod yn credu’n gryf mewn gwasanaethau cyhoeddus a ariennir yn briodol.

“Yn y cyfamser, mae Llywodraeth yr Alban heddiw yn amlinellu cynlluniau ar gyfer economi decach, wyrddach drwy annibyniaeth.

“Rhaid i’r syrcas hon yn San Steffan wneud i ni yng Nghymru gydnabod y gallwn ninnau hefyd gael dyfodol mwy sefydlog a llewyrchus gydag annibyniaeth.”