Mae defnyddwyr trenau yn gobeithio bod cyswllt arfaethedig o Fangor i orllewin Cymru yn awgrymu bod ailagor rheilffyrdd yn bosib.

Codwyd gobeithion pawb o’r posibilrwydd yn sgil cyhoeddi mapiau newydd gan Lywodraeth Cymru gyda saethau gwyrdd arnyn nhw i ddangos y bwriad i adeiladu rheilffordd rhwng Bangor a’r gorllewin a hefyd rhwng Bangor ac Amlwch, Ynys Môn.

Yn ôl y gwybodusion, mae’n bellach yn bolisi gan Lywodraeth Cymru i ail-agor rheilffordd rhwng Bangor ac Afonwen a Phwllheli.

Mae ailagor rheilffordd rhwng Bangor a Chaernarfon wedi bod yn rhan o strategaeth drafnidiaeth Llywodraeth Cymru ers blynyddoedd lawer.

Roedd astudiaeth ddichonoldeb i’w chynnal gan Taith, Consortiwm Trafnidiaeth Gogledd Cymru ond nid oedd wedi dechrau pan gafodd y consortia ei dileu.

Uniongyrchol

Pe na bai hynny wedi digwydd, mae’n ddigon posib y gallai’r llinell fod ar agor erbyn hyn.

Gyda Safle Treftadaeth y Byd (y castell) a’r Rheilffordd Ucheldir Eryri (WHR) byddai’r achos busnes dros gael trenau uniongyrchol o faes awyr Manceinion ac o bosibl Llundain yn gryf iawn.

Un sydd wedi bod yn ymgyrchu i sefydlu system reilffordd fodern yng Nghymru ers cryn amser yw Bob Saxby, peiriannydd sifil wedi ymddeol ac aelod o’r grŵp ymgyrchu Trawslinc Cymru.

Mae Mr Saxby yn credu y byddai gwario £135m ar reilffordd rhwng Bangor a Chaernarfon yn dod a llawer mwy o fudd economaidd i orllewin Gwynedd na’r hyn a ddaw yn sgil adeiladu ffordd osgoi Caernarfon.

Mae Trawslinc Cymru wedi llunio llun o’r lleoliad posib ar gyfer gorsaf reilffordd newydd i Gaernarfon ynghanol y dref.

Twnnel

Caewyd yr orsaf reilffordd wreiddiol oedd ar safle archfarchnad Morrisons yn 1972 yn sgil adroddiad Beeching.

Meddai Mr Saxby wrth golwg360: “Gallech ddweud na allaf fi weld unrhyw broblemau mawr o ran defnyddio’r hen wely trac drwodd i Afonwen, y mae llawer ohono’n dal i fodoli.

“Yn yr ychydig leoedd lle mae ffyrdd newydd wedi tresmasu ar y llinell, byddai angen adeiladu pontydd newydd ac o bosibl adlinio rhai rhannau o’r ffordd, fel sydd wedi’i wneud mewn mannau eraill.

Dywedodd: “Byddai angen trosi’r twnnel o dan Sgwâr y Castell yng Nghaernarfon yn ôl o’r ffordd i’r defnydd o’r rheilffordd ond ychydig iawn o draffig sydd ganddo a byddai hyd yn oed yn llai ei angen fel ffordd pan fydd Ffordd Osgoi Caernarfon ar agor.

“Mae lle i reilffordd fynd rhwng maes parcio Morrison a maes parcio’r cyngor yna o dan y maes parcio y tu ôl i Asda i orsaf sy’n agos iawn at y dref furiog a’r orsaf fysiau.”

Astudiaeth

Dywedodd: “Yn ogystal ag annog ymwelwyr i ddod yma ar y trên, gan gymryd pwysau’r A55 yn ogystal â ffyrdd a meysydd parcio lleol, byddai rheilffordd yn galluogi pobl leol i gael swyddi ar hyd arfordir Gogledd Cymru yn hytrach na gorfod symud i ffwrdd i ddod o hyd i waith.”

Mae ymgyrch Trawslinc Cymru wedi gwneud cais am gyllid yr Adran Drafnidiaeth ar gyfer astudiaeth gwmpasu, cais sy’n cael ei noddi gan AS Plaid Cymru Dwyfor-Meirionnydd Liz Saville-Roberts.

Dywedodd Mr Saxby: “Byddai astudiaeth o’r fath yn nodi’r ardaloedd lle gellid ystyried aliniadau amgen, megis drwy’r Felinheli, lle gallai newidiadau yn y llwybr leihau unrhyw effaith ar eiddo cyfagos.”

Cafodd ailagor llinellau yng Ngorllewin Cymru ei gynnwys ym maniffesto Plaid Cymru a Rhyddfrydwyr Cymru ond mae cynigion Metro Gogledd Cymru Llywodraeth Cymru bellach yn golygu bod ailagor yn debygol iawn o ddigwydd.

 

Y darlun gan Bob Saxby yn dangos safle posib ar gyfer gorsaf reilffordd newydd ynghanol tref Caernarfon.