Mae pobl sydd wedi colli miloedd o bunnoedd yn yr argyfwng diogelwch tân yn dilyn trychineb Twr Grenfell yn Llundain wedi gofyn am gymorth brys i ddelio â chostau yswiriant cynyddol.
Mae llawer o lesddeiliaid yn poeni am gostau enfawr gwaith atgyweirio deunyddiau fel cladin fflamadwy.
Yn dilyn trychineb tân Grenfell yn 2017 mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig a Chymru yn ceisio mynd i’r afael â diogelwch deunyddiau sydd ar adeiladau.
Yr wythnos hon fe gyhoeddodd Gweinidogion Llywodraeth y DU y bydd Tŵr Grenfell yn cael ei ddymchwel oherwydd rhesymau diogelwch a hynny dros bedair blynedd ers i’r tân ladd 72 o bobl yn Llundain.
Ym mis Gorffennaf 2021, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru y byddai’n ariannu arolygon i asesu pa waith oedd ei angen.
Disgrifiwyd y cam gan ymgyrchwyr “yn rhy ychydig, yn rhy hwyr”.
Bydd cronfa atgyweirio ar gael y flwyddyn nesaf yng Nghymru.
Eisoes yn Lloegr gall pobl wneud cais am arian i gael gwared ar gladin ar adeiladau dros 18m (59 troedfedd) o daldra.
Ond nid yw Llywodraeth Cymru wedi gwario unrhyw arian eto ar gael gwared ar gladin neu waith adfer diogelwch tân arall ar adeiladau preswyl preifat dros 18m o daldra.
‘Cymru yn y tywyllwch’
Mae’r Ceidwadwyr Cymreig wadi beirniadu’r modd mae Llywodraeth Cymru wadi delio â’r sefyllfa cladin.
Yn ôl Janet Finch Saunders, Llefarydd Tai y blaid mae angen i weinidogion y Llywodraeth weithredu.
“Mae Llywodraeth Prydain wedi cyhoeddi cronfa gwerth £5 biliwn y gall pobl yn Lloegr wneud cais amdani, ond eto mae perchnogion tai pryderus yng Nghymru wedi cael eu gadael yn y tywyllwch sydd yn gorfod aros am newyddion pellach tra bod costau wedi cynyddu,” meddai.
“Mae angen gweithredu ar frys.
“Byddaf yn parhau i bwyso ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno’r pecyn a addawyd fisoedd yn ôl.
“Ni ddylwn adael perchnogion tai o Gymru dalu’r pris am ddiffygion datblygwyr, a gwaith gweinidogion yw camu i mewn i ddatrys yr anghyfiawnder hwn.”
Dros wefannau cymdeithasol fe ddywedodd arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig Andrew RT Davies: ‘Mae Gweinidogion Llafur ym Mae Caerdydd yn boenus o araf wrth daclo’r broblem hon. Dylai fod helpu pobl yn y fflatiau hyn fod yn brif flaenoriaeth i’r Llywodraeth – nid chwarae o gwmpas gyda’r UBI [Cyflog Sylfaenol Cyffredinol] a newidiadau ffyrdd’.
Labour ministers in Cardiff Bay have been painfully slow tackling this problem.
Helping people in these apartment blocks must be a top priority for the government – not messing about with UBI and road charges.https://t.co/OWm4aCbP5M
— Andrew RT Davies (@AndrewRTDavies) September 8, 2021
Llywodraeth Cymru
Mae’n debyg bod bron i £11m wedi’i wario hyd yma ar waith adfer ar 15 bloc o dai cymdeithasol yng Nghymru.
Dywedodd Llywodraeth Cymru ei bod yn “gweithio’n galed i ddatblygu opsiynau ariannu”.
Ychwanegodd llefarydd bod “natur gymhleth” y mater yn “effeithio ar gyflymder” y gwaith hwnnw.
Mae gwaith wedi’i gwblhau ar 3 adeilad yng Nghasnewydd a gwaith hefyd ar y gweill ar wyth adeilad yng Nghaerdydd a thri adeilad yn Abertawe.
