Mae dylanwad Rwsia dros y Deyrnas Unedig yn rhan o’r ‘normal newydd’, yn ôl adroddiad gan Bwyllgor Gwybodaeth a Diogelwch y Senedd (ISC).
Daw’r sylwadau ar ôl misoedd o oedi cyn cyhoeddi’r adroddiad dadleuol.
Dywed aelodau’r gynhadledd lle cafodd yr adroddiad ei gyhoeddi fod gan lawer o Rwsiaid “gysylltiadau agos iawn” â’r Arlywydd Vladimir Putin, sydd wedi “integreiddio’n dda i mewn i fusnes a safle cymdeithasol y Deyrnas Unedig”.
Maen nhw’n rhybuddio bod adeiladu cysylltiadau â chwmnïau Rwsiaidd a “chroesawu oligarchiaid gyda breichiau agored” wedi bod yn “wrthgynhyrchiol” gan arwain at “gyllid anghyfreithlon” yn llifo trwy Lundain.
Yn ôl adroddiad y Pwyllgor, roedd y Deyrnas Unedig wedi’i labelu fel un o “dargedau cudd-wybodaeth gorllewinol mwyaf blaenllaw” Rwsia ar gyfer “ymgyrchoedd gwybodaeth a dylanwad gwleidyddol”, ac mae’n dadlau bod llofruddiaeth Alexander Litvinenko yn 2006 yn dangos bod Rwsia wedi symud o fod yn “bartner posibl i fygythiad sefydledig” dan yr Arlywydd Putin.
Maen nhw’n dweud hefyd bod Rwsia yn cael ei hysgogi gan yr awydd i gael ei gweld fel “pŵer mawr”, gan esbonio ei bod yn “cael ei bwydo gan baranoia” i bob golwg “mewn perthynas â sefydliadau fel NATO a’r Undeb Ewropeaidd.”
Llywodraeth Prydain wedi bod yn araf yn ymateb
Mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi “tanbrisio yn wael” yr ymateb sydd ei angen i’r bygythiad gan Rwsia ac mae’n dal i fod ar ei hôl hi, rhybuddiodd y gynhadledd.
Daeth y pwyllgor i’r casgliad bod “sylwebaeth ffynhonnell agored gredadwy” sy’n awgrymu bod Rwsia wedi ceisio dylanwadu ar refferendwm annibyniaeth yr Alban yn 2014, ond dywedodd y byddai asesu honiadau bod Rwsia yn ceisio dylanwadu ar refferendwm 2016 yr Undeb Ewropeaidd yn “anodd, os nad yn amhosibl”.
Er nad yw’r pwyllgor am wneud hynny ei hunan, mae’n galw am gynnal asesiad yn y Deyrnas Unedig i ymyrraeth bosibl yn Rwsia yn refferendwm yr Undeb Ewropeaidd.
Mae’r adroddiad hefyd yn dweud bod angen craffu ar gysylltiadau Tŷ’r Arglwyddi â Rwsia, a bod angen craffu’n ofalus ar aelodau Tŷ’r Arglwyddi sydd â buddiannau busnes sy’n gysylltiedig â Rwsia oherwydd y potensial i Rwsia “ymelwa” arnyn nhw.
Yn ogystal, meddai, dylai’r Llywodraeth “enwi a chywilyddio” cwmnïau cyfryngau cymdeithasol sy’n methu â dangos eu bod yn cymryd y defnydd gelyniaethus cudd o’u llwyfannau o ddifrif ac yn amlinellu amserlenni ar gyfer dileu deunydd o’r fath.
