Mae Donald Trump wedi hawlio’r clod am “argyhoeddi llawer o wledydd”, gan gynnwys y Deyrnas Unedig, i beidio â masnachu â Huawei ar ôl i Boris Johnson orchymyn gwaharddiad ar y cwmni Tsieineaidd yn sgil ffrae am rwydwaith 5G y wlad.

“Fe wnes i hyn fy hun, gan fwyaf,” meddai arlywydd yr Unol Daleithiau wrth iddo sôn am bwyso ar genhedloedd i beidio â defnyddio Huawei.

“Os ydyn nhw am wneud busnes gyda ni, allan nhw ddim ei ddefnyddio,” meddai.

Yn y tro pedol yma, sydd wedi cael ei feirniadu gan Tsieina, mae Boris Johnson wedi annog cwmnïau telegyfathrebu i dynnu offer Huawei oddi ar rwydwaith 5G erbyn 2027.

Daeth y cam, sy’n costio biliynau o ddoleri ac sy’n gohirio defnyddio 5G am hyd at dair blynedd, ar ôl i adolygiad y Llywodraeth ganfod nad oedd modd gwarantu diogelwch offer Huawei oherwydd sancsiynau’r Unol Daleithiau.

Fe wnaeth Donald Trump frolio mewn cynhadledd i’r wasg nad oedd unrhyw weinyddiaeth arall yn y Tŷ Gwyn “wedi bod yn llymach ar Tsieina” na’i weinyddiaeth e.

“Fe wnaethom argyhoeddi llawer o wledydd — llawer o wledydd,” meddai.

“Fe wnes i hyn fy hun, gan fwyaf — i beidio â defnyddio Huawei oherwydd ein bod yn credu ei fod yn risg diogelwch anniogel.

“Mae’n risg diogelwch mawr, “meddai.

“Fe wnes i ddwyn perswâd ar lawer o wledydd i beidio â’i ddefnyddio. Os ydyn nhw am wneud busnes gyda ni, dydyn nhw ddim yn gallu ei ddefnyddio.

“Dim ond heddiw, rwy’n credu bod y Deyrnas Unedig wedi cyhoeddi na fyddan nhw’n ei defnyddio. Ac roedd hynny i fyny yn yr awyr ers tro, ond maen nhw wedi penderfynu.”

Gwylltio Beijing

Er bod cam y Llywodraeth yn plesio Donald Trump, sy’n wynebu brwydr i gael ei ailethol, mae wedi gwylltio Beijing.

“Penderfyniad siomedig ac anghywir gan y Deyrnas Unedig ar Huawei,” meddai Liu Xiaoming ar Twitter.

“Mae’n amheus a all y Deyrnas Unedig ddarparu amgylchedd busnes agored, teg a di-wahaniaeth ar gyfer cwmnïau o wledydd eraill.”

Roedd Matt Hancock, Ysgrifennydd Iechyd San Steffan, yn cydnabod fod sancsiynau’r Unol Daleithiau wedi chwarae rhan yn y gwaharddiad, a dywedodd fod trafodaethau masnach hefyd yn ystyriaeth bwysig, ond mynnodd ei fod yn benderfyniad synhwyrol.

“Rydym i gyd yn adnabod Donald Trump, on’d ydyn ni?” meddai wrth Sky News.

“Gall pob math o bobol geisio hawlio’r clod am y penderfyniad, ond roedd hyn yn seiliedig ar asesiad technegol gan y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol ynghylch sut y gallwn gael systemau 5G o’r safon uchaf yn y dyfodol.

“Rydym yn chwilio am gytundeb masnach da â ni, ac yn gweithio’n agos iawn ar hynny, rwy’n credu bod hwnnw’n ystyriaeth bwysig iawn.”

Torri cysylltiad

Arweiniodd y gwaharddiad, a gafodd ei orchymyn ar ôl cyfarfod y Cyngor Diogelwch Cenedlaethol a gafodd ei gadeirio gan Boris Johnson, at bryderon yn Nhŷ’r Cyffredin ynghylch y posibilrwydd o ddial gan Beijing.

Dywed Huawei, sy’n gwadu bod bygythiad i ddiogelwch, fod penderfyniadau ynglŷn â’i ddyfodol yn y Deyrnas Unedig wedi bod yn wleidyddol, gan annog gweinidogion i ailystyried.

Ar ôl y penderfyniad ddoe (dydd Mawrth, Gorffennaf 14), bydd cwmnïau telegyfathrebu’n cael eu gwahardd o’r flwyddyn nesaf rhag prynu offer 5G newydd gan Huawei a bydd yn rhaid iddyn nhw gael gwared ar yr holl becyn cwmni Tsieineaidd erbyn 2027.

Mae disgwyl hefyd iddyn nhw gael eu gorchymyn i symud i ffwrdd oddi wrth brynu offer Huawei ar gyfer rhwydweithiau band eang ffibr llawn dros gyfnod sy’n para hyd at ddwy flynedd.

Ym mis Ionawr, cafodd y cwmni ganiatâd i chwarae rhan gyfyngedig yn y rhwydwaith 5G.

Ond roedd rhai yn Downing Street yn cydnabod fod sancsiynau’r Tŷ Gwyn ym mis Mai yn “newid y cyd-destun”.

Fe wnaeth gweinidogion awgrymu y dylai’r Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC) gynnal adolygiad i rôl Huawei yn y Deyrnas Unedig ar ôl i’r sancsiynau atal mynediad Huawei i gynhyrchion sy’n seiliedig ar dechnoleg lled-ddargludyddion yn yr Unol Daleithiau.

Dywedodd yr Ysgrifennydd Diwylliant Oliver Dowden y gallai gwaharddiad Huawei oedi’r broses o gyflwyno 5G hyd at ddwy i dair blynedd ac o bosibl ychwanegu £2 biliwn at y gost gyffredinol.

Roedd y Llywodraeth wedi wynebu pwysau gan feincwyr cefn Torïaidd am ddull cyflymach o dynnu offer Huawei, ond mynnodd Oliver Dowden y byddai’r newidiadau yn golygu, erbyn yr etholiad cyffredinol nesaf sydd ar y gweill yn 2024, y byddai’r Deyrnas Unedig ar “lwybr di-droi-nôl” i rwydwaith heb fod yn y cwmni.