Ifan Morgan Jones yn rhoi Google Translate ar brawf…

Yr wythnos ddiwethaf, heb ddim ffanffer o gwbwl, ychwanegodd Google yr iaith Gymraeg at y rhestr o ieithoedd y mae nhw’n darparu gwasanaeth cyfieithu am ddim ar eu cyfer. Fel gwasanaethau cyfieithu ar-lein eraill, mae’r gwaith yn cael ei wneud yn awtomatig gan gyfrifiadur.

Mae yna fanteision amlwg i gyfieithwyr ar-lein o’r fath. Mae talu cyfieithydd proffesiynol yn costio tua £60 am gwta 1,000 o eiriau. Ac, am wn i, mae angen caniatau ychydig oriau iddyn nhw gwblhau’r gwaith. Mae cyfieithwyr ar-lein yn cymryd eiliadau, am ddim, ac ar gael yn hawdd i’w cyrraedd ar y we heb ddim ffws. Dim angen codi’r ffôn na e-bostio dim draw.

Ydi’r cyfieithydd ar y we ar fin rhoi’r cyfieithydd traddodiadol allan o waith felly? Hyd y gwela i, dyw’r rhan fwyaf o’r cyfieithwyr ar-lein mwyaf poblogaidd ddim yn darparu ar gyfer y Gymraeg. Mae Babelfish yn cyfieithu i ddau wahanol fodd o ysgrifennu Tsieinëeg, FreeTranslation.com i Hausa, a WorldLingo i Pashto, ond does dim ieithoedd Celtaidd ar eu cyfyl nhw.

Wrth gwrs, o gymharu â’r ieithoedd rheiny mae’r nifer o bobol sy’n siarad Cymraeg yn bitw. Ac, yn wir, roedd Google Translate yn darparu ar gyfer 50 iaith arall cyn ychwanegu’r Gymraeg.

Inter Tran a Geriaoueg

Felly, sut beth yw’r cyfieithwyr Cymraeg sydd ar gael? Yn ogystal â chyfieithydd Google, yr unig wefan arall sy’n darparu gwasanaeth ar-lein sy’n addo cyfieithu brawddegau llawn (yn hytrach na geiriau unigol) o Gymraeg i Saesneg ac yn ôl yw Inter Tran.

Yn anffodus dyw Inter Tran bron ddim yn haeddu ei enw fel cyfieithydd. Nid diffyg ymdrech yw’r broblem – mae Inter Tran yn ceisio cyfieithu pob dim, pe bai’n gwybod beth yw’r cyfieithiad ai peidio.

Felly mae cwestiwn syml fel ‘Will this translate properly or make a mess of things?’ yn cael ei drosi i ‘Ewyllysia hon chyfieitha ‘n addas ai gwna cawdel chan bethau?’

Y trafferth gyda Inter Tran yw bod nifer o gwmniau yn ei ddefnyddio heb sylwi bod dim byd o’i le. Am ei fod o’n hyderus geisio cyfieithu popeth yn hytrach na gadael y geiriau nad yw’n deall, mae nhw dan yr agraff ei fod o’n gwybod beth mae o’n ei wneud.

Fel canlyniad, mae Inter Tran sy’n gyfrifol am ddegau o arwyddion ‘Sgymraeg’ i’w gweld ledled Cymru. Yr oll alla i ddweud yw ‘InterTran ydy crap am yn Cymreigio’.

Mae yna un cyfieithydd arall, sy’n gaddo trosi o’r Gymraeg i’r Seasneg yn unig, sef y cyfieithydd cod agored Geriaoueg. O’i gymharu a Inter Tran mae’n gywir iawn, a nid yn unig mae o’n gwrthod ceisio cyfieithu geiriau nad yw’n deall ond mae’n rhoi * bach i’ch rhybuddio chi yn eu ymyl hefyd.

Google Cymraeg

Ymlaen at Google Translate, felly. Dyma’r unig un o’r tri sy’n cyfieithu brawddegau unigol yn ogystal a gwefannau cyfan. Dyma sut y mae gwefan Golwg 360 yn ymddangos yn y Saesneg, er diddordeb.

Un pwynt diddorol yw ei bod hi’n eithaf amlwg bod Google Tranlsate wedi ei seilio ar gofnod y Cynulliad – yr un cofnod mae Comisiwn y Cynulliad wedi penderfynu fis diwethaf i gael gwared ohono. Mae hyn yn arbennig o amlwg wrth geisio cyfieithu ‘First Minister’. Mae’n dod allan fel ‘Prif Weinidog Cymru’, hyd yn oed os ydach chi’n sôn am Alex Salmond!

Mae’n gyfieithydd dipyn gwell nag Inter Tran, er bod y cyfieithiad o Gymraeg i Saesneg i weld dipyn yn fwy cywir nag y cyfieithiad o Saesneg i Gymraeg.

Ond na, dyw hwn chwaith ddim yn gywir, nac yn agos at fod yn gywir. Er ei fod o’n well nag Inter Tran, mae yna beryg o hyd y byddai cwmnïau yn penderfynu defnyddio hwn yn hytrach nag gofyn am wasanaeth cyfieithydd proffesiynol.

Ond ar y llaw arall, mae o’n rhyfeddol o agos ati, a byddai rywun di-Gymraeg fyddai’n cyfieithu i’w iaith ei hunan yn deall o leiaf 75% o’r cyfieithiad.

Ydi o’n amser i gyfieithwyr Cymru ddechrau edrych dros eu hysgwyddau felly? Ydi’r peiriannau ar fin cymryd eu swyddi nhw? Nid yw’n anodd credu, o fewn cwta degawd, na fydd eu hangen nhw o gwbwl.

Ychydig ddegawdau yn ddiweddarach, efallai, bydd mod byw eich bywyd cyfan drwy’r Gymraeg, oherwydd bod modd cyfieithu popeth arall iddo gyda chlic botwm.

A fydd yna ddim esgusodion i gwmnïau sy’n honni bod cost cyfieithu i’r Gymraeg yn ormod…

Newyddion trist i’r rhai sy’n gwneud eu bywoliaeth o’r iaith efallai, ond – dyma’r paradocs – newyddion da i’r iaith.