Y ffilm Scaring Women at Night gan Karimah Zakia Issa ddaeth i’r brig yng Ngwobr Iris eleni, gan ennill £30,000.

Dyma’r enillydd cyntaf erioed o Ganada, a chafodd y ffilm ei galw’n “ffilm fer grefftus gyda phersbectif unigryw nad yw’n cael ei harchwilio yn aml mewn adrodd straeon LHDTC+”.

Bydd y wobr ariannol yn helpu’r gwneuthurwr ffilm i greu ffilm fer newydd yng Nghymru.

Mae’r holl ffilmiau gafodd eu henwebu ar gyfer Gwobr Iris yn gymwys i’w hystyried ar gyfer BAFTA, a gall y gwneuthurwr eu cofrestru nhw’n awtomatig.

“Yn Iris, rydyn ni wastad wedi gwerthfawrogi adrodd straeon da, ac rydw i wrth fy modd ein bod ni’n gallu dathlu hyn unwaith eto,” meddai Berwyn Rowlands, Cyfarwyddwr a sylfaenydd Gwobr Iris.

“Rwy’ wrth fy modd bod enillwyr ein gwobrau ’mawr’ yn enghreifftiau gwych o adrodd straeon gwych.

“Maen nhw’n delio â phynciau nad ydynt efallai yr hawsaf i’w trin ond mae angen eu dweud a’u dweud mewn ffordd sy’n gwneud i ni eistedd i fyny a gwrando.

“Yn Iris, rydym bob amser wedi gwerthfawrogi adrodd straeon da, ac rwy’n falch iawn y gallwn ddathlu hyn heno.

“Scaring Women at Night yw’r ffilm gyntaf o Ganada i ennill, ac fe’i henwebwyd gan Inside Out Toronto, sydd wedi bod yn enwebu ffilmiau ers rhifyn cyntaf Iris.

“Mae’n rhoi cipolwg ar safbwynt unigryw nad yw’n cael ei drafod yn aml.

“Ymdrinnir â rolau rhywedd a stereoteipiau, yn ogystal â braint a hunaniaeth gwrywaidd, yn uniongyrchol. Ac wrth gwrs mae yna dro yn y stori.

“Mae’n galonogol bod gennym ni ddau enillydd benywaidd eleni.

“Mae F**KED yn stori sy’n cael ei gyrru gan ferched ac rwy’n gyffrous ei bod yn archwilio awydd rhywiol benywaidd, gan ddod â’r chwant a’r angen sylfaenol hwn allan o’r cysgodion.

“Pan ddarganfyddais fod y Perfformiad Prydeinig Gorau mewn Rôl Fenywaidd eleni, a noddir gan wobr Out & Proud yn mynd i ddim un, ond dau o’r artistiaid yn F**KED, dyna’r eisin ar y gacen!

“Ni allai’r beirniaid benderfynu rhwng y ddau actor – Meg Salter, am rôl ‘Jess’ a Rosalind Eleazar, am rôl ‘Dani’ – felly cafodd y ddwy y wobr.”

Yr enillwyr

Gwobr Iris: Scaring Women at Night (Karima Zakia Issa)

Canmoliaeth uchel: Mud Queen (cyfarwyddwyr: Nathan Fagan a Luke Daly o Iwerddon) Hundefreund (cyfarwyddwr: Maissa Lihedheb o’r Almaen).

“Mae Scaring Women at Night yn edrych ar y ddeinameg pŵer sydd ar waith yn y weithred syml o gerdded i lawr y stryd yn y nos,” meddai’r rheithgor.

“Mae’n ffilm fer grefftus gyda phersbectif unigryw nad yw’n cael ei harchwilio yn aml mewn adrodd straeon LHDTC+.

“Er ei bod yn dechrau o le confensiynol, mae’r tro dwbl yn ychwanegu, ynghyd â’r estheteg weledol, dyfnder unigryw i’w darlun o sefyllfa gyffredin a chyffredinol ond dan straen.

“Mae gan Mud Queen sinematograffi coeth a phersbectif naratif unigryw sy’n dyneiddio’i gymeriadau’n hyfryd, tra’n portreadu cymhlethdodau dynameg teuluol yn fedrus.

“Mae’n stori drochol oherwydd ysgrifennu sgript ac actio gwych am blentyn cwiar sy’n tyfu i fyny gyda mam sy’n cael trafferth gyda’i hiechyd meddwl, ond ar yr un pryd yw’r un sy’n darparu’r unig allfa i fynegi ei hun a theimlo’n gyfforddus.

“Mae Hundefreund yn stori sy’n eich cadw ar flaen eich sedd, gyda llawer o ddicter ac angerdd yn tynnu sylw at sut y gall cymdeithas gael effaith ar berthnasoedd.

“Mae’n llwyddo i blethu sylwebaeth ar hil a braint i ffilm fer dynn sy’n teimlo fel bod pennod nesaf y byddwn yn bendant eisiau ei gweld.”

Gorau ym Mhrydain: F**KED (Sarra Harrak)

Beth yn union yw’r rheolau mewn perthynas agored?

Heb unrhyw lyfr rheolau, mater i’r cwpl yw tynnu eu llinellau … Felly pan mae Dani yn dweud wrth Jess efallai y bydd ganddi ddiddordeb mewn cysgu gyda dynion eto, nid yw’n mynd i lawr yn rhy dda.

Mae F**KED yn codi’r cwestiwn mae llawer ohonom yn ei ofyn i ni’n hunain yn gyfrinachol – a ydw i wir wedi archwilio a mwynhau fy rhywioldeb fy hun?

Mae rhywbeth am daro 30 sy’n gwneud i chi gwestiynu a ydych chi wir yn bod yn ffyddlon i chi’ch hun.

Dyma’r ffilmiau sy’n cael canmoliaeth uchel:

Requiem (cyfarwyddwr Emma Gilbertson)

Ticker (cyfarwyddwr Thom Petty)

“Fe wnaethon ni ddewis F**KED am ei hiwmor, gwreiddioldeb a’i deheurwydd,” meddai Tim Highstead, cadeirydd rheithgor Ffilm Fer Gorau ym Mhrydain Gwobr Iris.

“Mae’n ffilm ffraeth, sicr sy’n archwilio gwendidau a chymhlethdodau priodas lesbiaidd agored gyda pherfformiadau sicr a sgript ffraeth sy’n cael ei gyrru gan gymeriad.

“Mae’n rhaid rhoi sylw arbennig i ddwy ffilm arall: Ticker a Requiem.

“Mae Ticker yn ddrama dyner, hardd gan y cyfarwyddwr-sgriptiwr Thom Petty, am ddau ddyn hŷn sy’n wynebu eu blynyddoedd yn symud ymlaen a’r amser y maent wedi’i dreulio ynghyd â naws ffres a sensitif.

“Mae Requiem yn ffilm fer wedi’i chrefftio’n hyfryd ac yn meddu ar bŵer trawsnewidiol gwirioneddol ar gyfer y stori hon sy’n ymestyn trwy’r canrifoedd gyda hiraeth, llid a phenderfyniad.”

Mae modd gweld yr holl enillwyr eraill ar wefan Gwobr Iris.