Fe fydd Llywodraeth y Cynulliad yn blaenoriaethu’r tlawd, meddai gweinidog heddiw wrth iddyn nhw baratoi i ddatgelu’r gyllideb ddrafft yfory.

Dywedodd Huw Lewis, y gweinidog dros blant, bod ymrwymiad Llywodraeth y Cynulliad i gyfiawnder cymdeithasol yn fwy na “delwedd yn unig”.

Fe fydd gweinidogion yn cyhoeddi eu cynlluniau ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf yfory. Dyma’r gyllideb olaf cyn Etholiad y Cynulliad y flwyddyn nesaf a’r cyntaf ers yr Adolygiad Gwariant Cynhwysfawr fis diwethaf.

Cyhoeddwyd bryd hynny y bydd nawdd y Trysorlys ar gyfer Llywodraeth y Cynulliad yn cael ei dorri o £15 biliwn i £14.6 biliwn yn y flwyddyn ariannol nesaf.

Mae hynny’n golygu y bydd rhaid i weinidogion ddod o hyd i arbedion o £860 miliwn yn y gyllideb ddrafft.

Gwarchod teuluoedd tlawd

Mae’r Prif Weinidog, Carwyn Jones, eisoes wedi dweud y bydd o’n amddiffyn budd-daliadau cyffredinol, a blaenoriaethu gwariant ar “ysgolion, sgiliau ac ysbytai”.

“Mae’ Llywodraeth San Steffan wedi ein cyflwyno ni gyda sefyllfa ofnadwy o anodd ei ddatrys mewn amser byr iawn,” meddai Huw Lewis.

“Fe fyddwn ni’n blaenoriaethu’r rheini sydd dan anfantais a’r teuluoedd mwyaf tlawd yng Nghymru.”

Roedd Llywodraeth y Cynulliad eisiau “gwneud yn siŵr ein bod ni’n gwarchod pobol rhag y gwaethaf o ganlyniadau’r Adolygiad Gwario Cynhwysfawr a’r toriadau mewn gwario cyhoeddus”.

Daw’r toriadau ar ôl degawd o gynnydd mewn gwario cyhoeddus arweiniodd at ddyblu cyllideb Llywodraeth y Cynulliad.

Blaenoriaethu iechyd ac addysg?

Mae pleidiau’r Cynulliad yn anghytuno ynglŷn â pha adrannau ddylai wynebu toriadau, gyda’r Ceidwadwyr yn galw am warchod y gyllideb iechyd £6 biliwn yn gyfan gwbl.

Dywedodd arweinydd yr wrthblaid, Nick Bourne, y byddai ei blaid yn addo gwarchod iechyd, ond nad oedden nhw’n barod i ddweud lle arall fydden nhw’n gwneud y toriadau.

“Rydym ni’n argyhoeddedig y byddai’n bosib,” meddai. “Ond dydyn ddim am ddweud sut ar hyn o bryd.

“Rydw i’n pryderu nad ydi Llywodraeth y Cynulliad yn mynd i flaenoriaethu iechyd fel oedden ni wedi ei obeithio.

“Roedden ni wir wedi meddwl y byddai’r pleidiau eraill yn blaenoriaethu iechyd hefyd.”

Dywedodd y Democratiaid Rhyddfrydol y dylai’r Llywodraeth y Cynulliad ganolbwyntio ar gael gwared ar wastraff a chanolbwyntio ar wella addysg.

“Mae cyllideb Llywodraeth y Cynulliad yn gyfle i wario mwy o arian ar y plant tlotaf yn ein cymdeithas,” meddai ei harweinydd yng Nghymru, Kirsty Williams.