Milwyr o Gymru yn Afghanistan
Mae angen gwneud mwy i helpu cyn-filwyr sy’n diodde’ o drawma oherwydd rhyfel – gan gynnwys gwell trefn o drosglwyddo gwybodaeth rhwng y fyddin a meddygon teulu.
Dyna neges Pwyllgor Iechyd y Cynulliad sydd wedi gwneud rhes o argymhellion am ffyrdd o wella gwasanaethau a chodi ymwybyddiaeth o’r broblem.
Roedden nhw wedi clywed gan dystion bod y syndrom trawma PTSD yn gallu effeithio ar gyn-filwyr flynyddoedd yn ddiweddarach gan arwain at broblemau gyda throseddu a chyffuriau.
Fe fydd teuluoedd llawer hefyd yn chwalu, meddai Cadeirydd y Pwyllgor, Jonathan Morgan, a llawer yn cael eu gwneud yn ddigartref.
Bylchau mewn cofnodion
Problem arall yw bod bylchau mewn cofnodion meddygol o gyfnod y cyn-filwyr yn y rhyfel yn llesteirio gallu meddygon teulu i’w helpu.
Ym marn y pwyllgor, mae hynny’n golygu bod y doctoriaid yn aml yn methu ag adnabod symtomau’r trawma.
Mae’r argymhellion yn cynnwys gwella safon yr wybodaeth sydd ar gael am gyn-filwyr o’r fath er mwyn rhannu arian yn well ar gyfer triniaeth a gwasanaethau cefnogi.
Fe ddylai cyn-filwyr yn y carchar allu manteisio’n llawn ar y rheiny hefyd, meddai’r Pwyllgor.
Argymhellion eraill
Dyma rai o’r prif awgrymiadau eraill:
- Gwella ymwybyddiaeth a hyfforddiant yn y Gwasanaeth Iechyd.
- Cymorth i fudiadau greu rhwydweithiau cymorth a chodi ymwybyddiaeth o’r rheiny.
- Yr hawl i gynnwys gwybodaeth o gyfnod gwasanaeth milwrol ar gofnodion meddygol cyn-filwyr.
- Sicrhau bod milwyr yn cael eu sgrinio am PTSD flwyddyn ar ôl gadael y lluoedd arfog.
- Sicrhau gofal a chymorth i gyn-filwyr sy’n cam-drin cyffuriau a mwy o driniaethau therapiwtig arbenigol, gan gynnwys triniaethau siarad.
