Mae’r gyfres yma’n bwrw golwg ar atgofion bwyd rhai o wynebau cyfarwydd Cymru a sut mae hynny wedi dylanwadu eu harferion bwyta heddiw. Wrth i filoedd heidio i Ŵyl Fwyd Caernarfon heddiw (dydd Sadwrn, 11 Mai) y Cynghorydd Dewi Jones, sy’n cynrychioli Ward Peblig, sy’n rhannu ei atgofion bwyd yr wythnos hon. Yn 27 oed, mae Dewi ar fin dod yn Faer ieuengaf Caernarfon a hefyd yn athro rhan-amser yn Ysgol Glan Clwyd, Llanelwy…
Pan o’n i’n tyfu fyny oeddan ni’n arfer mynd i dŷ Nain a Taid bob wythnos i gael cinio dydd Sul. Y Yorkshire pudding oedd y rhan gorau ac ro’n i’n cadw hwnna tan ola’.
Gesh i fy magu ar fwyd traddodiadol – cig, tatws, lobsgóws, tatws yn popty – y math yna o beth. Jar o Uncle Ben’s curry sauce oedd y peth mwya’ egsotig oeddan ni’n gael, a dw i wedi trio bod yn fwy mentrus. Wnes i astudio arlwyo fel TGAU yn yr ysgol ac ro’n i wastad yn mwynhau coginio.
Wnes i ddechrau gweithio yn Osteria, bwyty Eidalaidd yng Nghaernarfon, pan o’n i’n 16 oed. Roedden nhw’n ymfalchïo yn y ffaith eu bod nhw’n fwyty Eidalaidd go iawn – doedd dim chips a bara garlleg. Roedd y cynhwysion un ai yn lleol neu yn cael eu mewnforio o Tuscany. Roedd y perchnogion a’r cogydd yn dod o Fflorens, ac roeddan nhw’n gwneud bob dim yn y ffordd draddodiadol. Cafodd hwnna ddylanwad mawr arna’i. Do’n i erioed wedi bwyta olifau, na gwahanol gawsiau, a gwin ac ati. Ro’n i’n ffodus i gael gweithio yno a chael trio bob dim fel, os oedd pobl yn gofyn ‘be ydy hwn?’, o’n i’n gallu deud wrthyn nhw. Ges i fy nhrochi mewn diwylliant Tuscany. Wnes i gario mlaen i weithio yn Osteria nes o’n i’n 21 oed. Dw i dal yn ffrindiau efo’r perchnogion ac yn galw mewn am bryd yn aml.
Dw i’n bwyta bwyd mwy Ewropeaidd rŵan. Es i’r Eidal am bythefnos dros Pasg a mynd i’r bwytai llai, allan o’r ffordd, ac roedd hi’n braf ehangu gorwelion.
Mae bywyd mor brysur erbyn hyn dw i’n ffeindio’n hun yn bwyta’r un math o bethau o hyd ac mae’n rywbeth dw i angen trio newid. Does dim digon o amser i fynd i chwilio am ryseitiau ac ati. Dw i’n trio bwyta’n iach, ac yn tueddu i goginio pethau mewn bulk a’u rhewi nhw wedyn. Dyna oedd yn braf yn ystod y cyfnod clo, gallu tyrchu i chwilio am rysáit, ac roedd mynd i siopa yn achlysur mawr. Roedd amser i adael i bethau marinadu, ond yn anffodus rydan ni wedi dod ’nôl i’n bywydau prysur.
Yn ddiweddar ges i fy mhrofiad cynta’ o tasting menu yn Sheeps and Leeks yng Nghaernarfon. Dydy o ddim yn edrych yn ffansi o gwbl o’r tu allan ond mae’r bwyd yn anhygoel. Mae wedi ennill lot o wobrau a ballu. Oedd hwnna’n brofiad gwahanol a wnes i rili fwynhau a fyswn i licio gwneud eto. Dwi licio mynd i dafarndai neis fel y Black Boy yn dre’ a Pen y Bryn ym Mae Colwyn. Fy go to fel arfer ydy stêc a chips a’r trimins i gyd.
Mae ogla’ nionod yn ffrio wastad yn mynd â fi nôl i noson tân gwyllt a Chalan Gaeaf achos dw i licio’r adeg yna o’r flwyddyn. Dw i’n cyffroi ychydig pan mae’n dechrau tywyllu a Dolig ar ei ffordd. Oeddan ni wastad yn mynd i weld tân gwyllt yng Nghaernarfon a dw i’n cofio oglau’r stondinau bwyd.
Os dw i’n cael pobl draw am fwyd mae’n well genna’i ganolbwyntio mwy ar eu cwmni nhw felly na’i baratoi rhywbeth o flaen llaw fel bod pobl yn gallu helpu eu hunain – fel arfer, lasagna mawr, salad a bara garlleg. Mae’n rhywbeth sy’n plesio pawb.
Be’ sy’n arbennig am Ŵyl Fwyd Caernarfon ydy ei bod yn newid bob blwyddyn. Dw i wedi bod yn mynd bob blwyddyn ac wedi gweld sut mae wedi tyfu a datblygu. Dydy’r ŵyl heb ei chorlannu yn un rhan o’r dre a hefyd, am ei bod am ddim, dydy hi ddim yn rhwystr i neb. Hyd yn oed os ‘dach chi methu fforddio i wario lot dach chi’n gallu profi’r awyrgylch am ddim. Mae llawer o bobl wedi gofyn pam bo ni ddim yn parhau gyda’r nos – mae’n dod i ben am 5yh – ond y syniad oedd bod y dre’n perchnogi’r ŵyl a bod tafarndai yn rhoi adloniant eu hunain mlaen gyda’r nos a dyna beth sydd wedi bod yn digwydd. Mae pobl yn dod i Gaernarfon am y penwythnos ac mae llawer o fusnesau’n elwa. Mae’n cael ei rhedeg gan wirfoddolwyr sy’n gallu bod yn lot o waith ond be sy’n braf ydy cael y teimlad ei bod hi’n ŵyl organig ac yn dod o’r gymuned.
Bydd Gŵyl Fwyd Caernarfon yn cael ei chynnal o 10yb – 5yh heddiw (11 Mai).
