Mae Rheilffordd y Cambrian wedi lansio’r canllaw sain dwyieithog cyntaf yn y Deyrnas Unedig, yn y gobaith y bydd yn cysylltu teithwyr â’r cymunedau lleol maen nhw’n teithio drwyddyn nhw ac yn clywed hanesion gan bobol leol amdanyn nhw.

Mae Seater Window yn defnyddio naratifau trigolion lleol, trwy gyfweliadau, chwedlau a llên gwerin a’u profiadau o fyw yn yr ardaloedd mae Rheilffordd y Cambrian yn eu cwmpasu.

Gall teithwyr ar reilffordd y Cambrian gysylltu â’r byd y tu allan i ffenest y trên wrth iddyn nhw deithio ar un o lwybrau mwyaf Cymru, diolch i lansiad y Canllaw Sain Seater, sy’n mynd â’r teithiwr ar daith drochi, ddifyr ac addysgol.

Y gobaith yw y bydd cyflwyno’r canllaw sain yn annog y rhai sy’n ymweld â’r ardal leol i ymgysylltu mwy â gweithgareddau lleol ar ôl iddyn nhw gwblhau eu taith ar y trên.

Gallai hefyd gefnogi datblygiad cymdeithasol ac economaidd lleol tra bod ymwelwyr â’r ardal yn symud i deithio gwyrddach.

Cyfoethogi’r golygfeydd

Wrth i bobol deithio ar y rheilffordd, byddan nhw’n cael esboniadau ynghylch y golygfeydd o’u blaenau drwy lygaid pobol leol, yn ôl Rebecca Butcher, sy’n gofalu’n llawrydd am gyfryngau cymdeithasol a chyfathrebu Rheilffordd y Cambrian.

“Rydym yn gobeithio y bydd lawrlwytho’r ap a gwrando ar y canllaw sain wrth deithio’r lein yn rhoi cyfle i bobol gael profiad a’r hanes a’r diwylliant sydd tu allan i’r ffenest wrth iddyn nhw deithio ar hyd y lein,” meddai wrth golwg360.

“Gobeithiwn hefyd y bydd yn cysylltu pobol â’r cymunedau lleol wrth i’r straeon ddod o’r gymuned leol.

“Maen nhw wedi dod gan bobol sy’n byw yn y cymunedau hynny, ac mae eu gwybodaeth wedi dod â’r ap yn ei hanfod yn fyw.

“Felly bydd yn cynnig gwasanaeth ychwanegol sy’n gwella eu profiad wrth iddyn nhw deithio ar hyd y lein.

“Un o’r pethau diddorol ynglŷn â’r ap yw ei fod yn canfod ble rydych chi ar y trên, felly tra rydych chi ar y trên yn gwrando efallai y byddwch yn gweld rhywbeth yn y pellter, a bydd yn esbonio i chi, er enghraifft, beth yw’r ynys honno a beth yw’r cefndir hanesyddol am yr ynys honno.

“Mae hyn yn hytrach na’n bod ni ddim ond yn gwybod fod y golygfeydd ar hyd llinell y Cambrian yn anhygoel.

“Bydd y rhain yn cyfoethogi’r golygfeydd â straeon.”

Annog pobol i ymchwilio ymhellach

Mae Claire Williams, Swyddog Datblygu Partneriaeth Rheilffordd y Cambrian, yn gobeithio y bydd y canllaw sain yn ennyn diddordeb pobol ac yn eu hannog i ymchwilio ymhellach i lefydd sydd yn rhan o dreftadaeth Gymreig.

“Rydym yn gobeithio, yn enwedig gyda thwristiaid ar hyd y llinell hynny, os ydyn nhw’n gweld rhywbeth neu’n clywed rhywbeth fel rhan o’r canllaw sain, y straeon a’r hanes, y byddan nhw eisiau ymchwilio mwy,” meddai.

“Bydd yn eu hannog i ymchwilio, ac yna byddan nhw’n ymchwilio i ble mae hanes Cymru, yr iaith Gymraeg, a’r diwylliant Cymreig.

“Felly, drwy hyrwyddo hwnnw, roedden nhw wirioneddol eisiau sicrhau ein bod yn cofleidio a chefnogi’r iaith Gymraeg a diwylliant Cymreig, i bob defnyddiwr ac nid y Cymry yn unig.

“Dw i ddim yn meddwl y byddwn i byth yn dod o hyd i unrhyw un oedd yn gwybod pob stori.”

‘Newid taith rhywun’

Yn ôl Rebecca Butcher, mae’r canllaw sain yn hwylus gyda bylchau er mwyn i bobol ymchwilio i lefydd y byddan nhw’n cael clywed amdanyn nhw.

“Rydym yn gwrtais yn newid taith rhywun,” meddai.

“Dydych chi ddim yn edrych ar ffôn, dydych chi ddim yn edrych ar iPad.

“Mae’n ffordd o ymlacio hefyd, oherwydd mae pobol yn gwrando ar bodlediadau ac ati a’r hyn ddywedwyd wrthym yw’r adborth a gawsom.

“Mae hyn yn neis iawn o’i gymharu â phodlediad.

“Nid yw’n barhaus.

“Nid yw fel bod yn rhaid i chi ganolbwyntio, mewn gwirionedd.

“Mae’r bylchau hyn yn y canol er mwyn i bobol allu meddwl, mewn gwirionedd, ‘O waw, iawn, doeddwn i ddim yn gwybod hynny’.

“Ac yna gallen nhw efallai edrych ar Google i weld beth yw’r hanes hwnnw a datblygu’r wybodaeth honno ymhellach.

“Mae hefyd yn rhoi cyfle iddyn nhw ddeall yr hyn sy’n cael ei ddweud ac i ymgolli yn y stori ac yn yr hanes a’r diwylliant hwnnw.”

‘Profiadau pobol leol o lefydd’

Yn ôl Claire Williams, yr hyn mae’r canllaw sain yn ei gynnig yw profiadau pobol leol o wahanol lefydd neu “profiadau o’r gorsafoedd”.

“Felly, mae’n annog gweithgareddau parhaus a theithio parhaus, felly mae’r profiad hwn yn amlygu rhai o’r lleoedd y gallech chi eu gweld neu rai o’r pethau y gallech chi eu gwneud ar hyd y llinell o’r gorsafoedd.

“Mae archwilio gweithgareddau ychwanegol o fewn y cymunedau hynny ac mae’n annog i deithio’n wyrddach, ac mae teithio mwy cynaliadwy yn darparu mwy.

“Mae’n brofiad deinamig i’ch teithio.”

Yn ôl Claire Williams, mae’r ffaith fod y canllaw sain yn ddwyieithog yn allweddol bwysig oherwydd ei fod ar gyfer pobol leol yn ogystal â thwristiad.

Dywed fod y canllaw yn cyflwyno’r iaith i bobol ddi-Gymraeg mewn ffordd sy’n berthnasol i hanesion lleol.

“Mae’n hanfodol bod hyn yn ap penodol, ac roedd yn ddwyieithog oherwydd nid yw ar gyfer twristiaid yn unig,” meddai.

“Mae hefyd ar gyfer pobol sy’n teithio’r lein yn aml, a chymunedau lleol.

“Mae llawer o ganllawiau ar eu ap, ond dyma’r un cyntaf erioed iddyn nhw ei wneud mewn iaith heblaw Saesneg, ac felly roeddem yn arloesol yn hyn drwy sicrhau bod hynny’n digwydd a sicrhau ei fod yn ddwyieithog ac yn hygyrch i bawb.”

Datblygu economi lleol

Drwy glywed yr hanes lleol am y llefydd hyn, mae Claire Williams yn gobeithio y bydd yn annog pobol i ymweld â’r mannau gan gryfhau’r economi leol a chylchol.

“Gobeithiwn y bydd pobol sy’n defnyddio’r canllaw sain efo diddordeb mewn ymweld â rhai o’r meysydd maen nhw’n clywed amdanyn nhw,” meddai.

“Bydd hynny’n cyfoethogi’r profiad ac yn cefnogi datblygiad economaidd lleol y trefi bach hynny.

“Fel y gwyddom, mae twristiaeth yn rhan enfawr o arfordir y Cambrian.

“Gyda thwristiaid yn dod o bob rhan o’r Deyrnas Unedig a hyd yn oed o Ewrop, rydyn ni’n gwybod eu bod nhw’n dod i deithio ar y lein.

“Felly, i ni, unrhyw beth y gallwn ei wneud i helpu i gefnogi’r trefi bach hynny, hyd yn oed yn ystod y gaeaf ac yn fwy felly yn yr haf…

“Mae pawb wrth eu bodd yn dod i’r arfordir, ond gobeithio pan ddaw’r twristiaid yn y gaeaf, fel maen nhw’n ei wneud, y bydd yn eu hannog eto i ymweld â’r trefi llai hynny, pentrefi llai fel Y Friog, a gwario arian i helpu i gefnogi’r economi leol honno.”

Y gymuned leol

Mae Rebecca Butcher yn dweud eu bod nhw’n ddiolchgar i bobol leol am rannu eu hanesion, ac yn “gwerthfawrogi’r mewnbwn” ganddyn nhw.

“Pan ddechreuon ni’r prosiect hwn, roedden ni wirioneddol yn cael straeon ac yn chwilio am help gan y gymuned i ddatblygu,” meddai.

“Mae’n diolch iddyn nhw am y ffaith fod yr ap hwn a’r canllaw sain hwn wedi’u datblygu ac wedi’u gwneud yn llwyddiannus mewn gwirionedd.”

Yn ôl Claire Williams, fe wnaeth y prosiect ddwyn ffrwyth oherwydd ymroddiad y gymuned leol dros gyfnod o amser wrth iddyn nhw adrodd eu straeon.

“Dechreuodd y prosiect hwn tua 18 mis yn ôl, ac nid yw’n rhywbeth sydd wedi digwydd yn gyflym,” meddai.

“Mae wedi cymryd llawer o waith caled a llawer o ymdrech a llawer o ymroddiad gan ein cymunedau, gan y bobol sy’n byw yn ein cymunedau a hebddyn nhw a’u gwybodaeth leol, ni fyddai’r prosiect hwn yn bodoli.

“Mae’r gymuned yn rhan enfawr ohono.

“Ni fyddem wedi llwyddo i gyflawni’r prosiect hwn cystal ag yr ydym wedi ei wneud hebddyn nhw.”

Wrth bwysleisio’r elfen o gydweithio, maen nhw hefyd yn diolch am nawdd drwy nifer o gronfeydd i Drafnidiaeth Cymru, y Rheilffordd Gymunedol, a’r Adran Drafnidiaeth.