Ar ryw ystyr, doedd dim angen adroddiad y panel rhyngwladol ar newid hinsawdd. Doedd yna ddim byd hollol newydd ynddo fo; roedd o’n cadarnhau’r hyn y mae’r rhan fwya’ o wyddonwyr wedi bod yn ei ddweud ers blynyddoedd.
Mewn ffordd arall, roedd o’n hanfodol. Ym myd rhyfedd diplomyddiaeth ryngwladol, mae’n rhaid cael camau fel hyn, pan fydd llywodraethau’n derbyn sefyllfa ac yn colli eu hesgusodion. A phanel o lywodraethau ydi hwn.
Wythnos am ddim! Rhowch gynnig ar danysgrifiad digidol Golwg+ i ddarllen cylchgrawn Golwg arlein, gyda’r saith diwrnod cyntaf yn rhad ac am ddim.
Tyrbeinau Ynni Gwynt Tir 250 Metr – Adennill Paradwys ynteu Paradwys Coll?
Cefais freuddwyd Dan y Wenallt a Mabinogaidd ei naws, enbyd o od neithiwr, roeddwn yn siarad efo cynrychiolydd cwmni ynni gwynt diwydiannol o wlad arall, wel i ddweud y gwir ‘roedd o’n fy nawddogi a finna’n gegrwth.
Ymhyfrydodd wrth honni fod statws dynodedig ynni gwynt Llywodraeth Cymru ar fy nghartref (Cynllun Cymru’r Dyfodol 2040), yn sicrhau ‘caniatad wedi ei ragdybio’ i’w gwmni ddatblygu maes ynni gwynt diwydiannol, digynsail o safbwynt maint a graddfa. Mae’n golygu gosod tyrbeinau 250 metr o uchder (megis Bendigeidfran ond heb wlychu’i draed) ar draws 3 -4 milltir o berfeddwlad hyfrytaf Conwy, a’r cyfan 700 metr o’n haelwyd a’n busnes glampio bychan ni.
Aeth y freuddwyd yn fwy rhyfedd fyth. Cytunwyd ar yr ardaloedd dynodedig hyn yn derfynol ynghanol pandemig fyd eang a rydym yn dal i aros am y dystiolaeth llawn sy’n rhoi sail i’r penderfyniad. Yn ol a ddeallwn nid oedd y statws yma yn wybyddus i wleidyddion lleol na sirol sydd a’u plwyfi wedi eu anrhydeddu a’u haberthu i achub y blaned drwy gyfaddawdu ein tirwedd, ecoleg, bywoliaeth, llesiant ac eneidiau i ariannu anhunanoldeb dibendraw cytser rhyngwladol o gyfalafwyr menter.
Dylsen ni ddim fod yn gwybod o gwbl. Oni bai am hygrededd a chwrteisi cymdogion da a dderbyniodd ‘Gytundeb Swn’ gyda chymhelliant ariannol i’w arwyddo fe fyddwn ni dal yn y niwl. O dipyn i beth fe ddaeth yn amlwg fod trafodaethau datblygwyr gyda thirfeddianwyr wedi cychwyn naw mis ynghynt. Deallaf mai’r terminoleg swyddogol o fewn y diwydiant ar gyfer yr arferion rhain ydy, ‘Ymgysylltu ac Ymgynghori gyda’r Cyhoedd’, sgiliau mae’n rhaid wrth flynyddoedd o addysg Prifysgol i’w mireinio siwr o fod.
Fe drodd y freuddwyd yn hunllef. Rydym yn gaeth mewn chwedl Roegaidd Sisyphean, yn ceisio llunio jig-so cymhleth (er yn hynod ddiddorol) heb weld y llun cyfan hyd yma. Yn anorfod mae na ddau neu dri o ddarnau coll yn celu yn nhragwyddoldeb ebargofiant encilion y soffa.
Pwy feddyliai y byddwn yn ychwanegu ‘Ynni Glan?” i’m repertoire pynciau cyfyng ond hynod ddethol ar gyfer y gwahoddiad Mastermind anhebygol (ynghyd a dulliau gweu Fair Isle a Sol-Ffa Ysgol Sul). Mae’r meysydd llafur yn cynnwys, Taliadau Cyfyngiad (arian i’w diffodd); effeithiau ar fywyd gwyllt ac ecoleg gan gynnwys llifogydd, dulliau cynhyrchu dramor a’r mwynau gwerthfawr sydd eu hangen ynghyd a’r holl ddulliau amgen arloesol a chyffrous sydd yn fwy effeithiol ac effeithlon.
Mae na amser maith er pan fues i’n ddisgybl ysgol ond nid cweit mor hir imi beidio a gweld nad ydy’r rhesymeg na’r rhifau yn taro deuddeg yn fy marn i. Wrth ganolbwyntio’n unllygeidiog ar wireddu targedau mae’n amlwg imi ein bod yn methu’r pwynt a fod synnwyr cyffredin wedi diflannu o fewn y Mantra.
Nid ydym wedi gwrthwynebu datblygiadau llai lleol, maint a graddfa y safle sydd yn ein dychryn. Wrth gwrs fe gawn ein collfarnu a’n labelu’n NIMBYs, (dydy’r term FISBY ‘Fine In Someone else’s Back Yard especially if I get paid for it’ ddim cweit mor fachog), tra chaiff y datblygwr, sy’n addo rhannu elusen a largesse i’r werin dlawd ond diolchgar, groeso y Meseia dychweledig.
Gall rhywun fy neffro o’r hunllef plis neu os mai dyma yw ein ‘normal newydd’ oes rhywun gall gynnig cymorth i gymuned fechan wledig. Rydan ni angen rhywun clyfar (hanfodol), rhad (hanfodol) a llawen (dewisol). Diolch am ddarllen.
Chwarae Teg – Hen Dro Sal
