Mae hanesydd celf a cherflunydd adnabyddus yn “croesawu” y syniad o osod cerflun cyhoeddus “o safon uchel” yng Nghaernarfon i ddathlu hanes Ellen Edwards, yr athrawes fordwyo o’r dref.

Yng Nghaernarfon dros y Sul, mi fydd y digwyddiad ‘Gŵyl Ellen’ yn dathlu hanes a bywyd y fenyw o Fôn a ddysgodd dros 1,000 o ddynion yn ei hysgol fordwyo yn y 19fed ganrif.

Aled Hughes, cyflwynydd BBC Cymru, fydd yn holi’r hanesydd Elin Tomos amdani – ac mae Aled Hughes wedi dweud ar goedd ei fod yn awyddus i ennyn trafodaeth am gael cerflun o Ellen Edwards ar y Cei yng Nghaernarfon.

“Wel, mater i bobol Caernarfon ydi hynny,” meddai Peter Lord, yr hanesydd celf o Aberystwyth ac awdur y gyfres hanfodol o lyfrau ar hanes celf Cymru, Diwylliant Gweledol Cymru.

“Ond dw i’n croesawu unrhyw ddatblygiad sy’n debyg o greu gwaith celf cyhoeddus sy’n berthnasol ac o safon uchel.”

Y darlun a helpodd i “ennyn diddordeb o’r newydd” am Ellen Edwards

Yn 2020, roedd darlun olew hardd o Ellen Edwards wedi cael ei arddangos yn rhan o sioe fwyaf erioed o waith yr arlunydd o Amlwch, William Roos, yn Oriel Môn yn Llangefni.

Mae’r darlun yn eiddo i Archifdy Gwynedd, a drefnodd i lanhau a thrwsio’r darlun yn arbennig at y sioe honno.

Peter Lord oedd curadur yr arddangosfa, ac mae’n dweud mai darlun Ellen Edwards oedd un o weithiau mwyaf poblogaidd y sioe.

“Mae yn llun arbennig o dda,” meddai.

“Roedd William Roos yn adnabod Ellen Edwards hyd ei oes.

“Mae’r ffaith ei fod wedi cael ei arddangos ddwy flynedd yn ôl wedi helpu creu diddordeb o’r newydd ynddi hi.”

Dechrau trafodaeth am osod cerflun o athrawes fordwyo yng Nghaernarfon

Cadi Dafydd

Mae lle i gredu bod Ellen Edwards wedi dysgu dros 1,000 o ddynion yn ei hysgol forwrol yn y dref yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg