Dim lle ar y llwyfan i blant Nairobi

Llun: Sion Richards
Mae cynhyrchydd teledu yn cwyno bod Eisteddfod yr Urdd “yn rhyw fath o gyfrinach i’r Cymry Cymraeg”.

Roedd Catryn Ramasut, sy’n bartner i’r canwr Gruff Rhys, yn cwyno na chafodd plant o slymiau Nairobi berfformio ar lwyfan y Pafiliwn ddydd Mercher yr Eisteddfod, am y byddai’n torri polisi iaith yr Eisteddfod.

Fe gawson nhw a tua deugain o ddisgyblion o Nefyn berfformio cân Gymraeg a Swahili ar y llwyfan perfformio ar y maes. Roedd cwmni wedi’i ffilmio yn rhan o’r gyfres S4C O Nefyn i Nairobi – roedd y pedwar disgybl o Nairobi wedi gefeillio gyda phedwar o ddisgyblion o Ysgol Nefyn ers blwyddyn.

‘Bron â chrio’

“Roeddwn i bron â dechrau crio, maen nhw wedi gweithio’n galed iawn ac maen nhw’n haeddu cael clod,” meddai Catryn Ramasut, sydd â chwmni teledu ei hun yng Nghaerdydd. “Yn anffodus, roedden nhw’n methu â pherfformio ar y prif lwyfan.

“Rydyn ni wedi ffilmio plant yn Nairobi yn canu hefyd, fel eu bod nhw’n gallu bod yn rhan o’r perfformio a byddai angen sgriniau i wneud hynny. Ond oherwydd polisi iaith yr Urdd, doedden nhw ddim yn cael canu yn Swahili ar y prif lwyfan!”

Dywedodd fod yr Urdd wedi dweud wrthi y byddai’r gân Gymraeg/Swahili yn mynd yn groes i bolisi iaith yr Eisteddfod, ac nad oedden nhw wedi haeddu eu lle ar y prif lwyfan trwy fynd trwy’r rhagbrofion ac ati.

Mae Aled Siôn, Cyfarwyddwr yr Eisteddfod, yn cadarnhau hyn, gan ategu bod perfformiwr llwyfan y Pafiliwn yn cael eu gwadd yno trwy ennill eu lle yn yr eisteddfodau taleithiol.

Mor wyn – sylwadau Catryn Ramasut

“Mae’r gân yn ddwy funud a hanner o hyd, a’i hanner hi yn Gymraeg, ac eto doedden nhw ddim yn barod i blygu’r rheolau, sydd bach yn siomedig. Roedden nhw’n gofyn pam bod y plant yma’n cael perfformio a nhwthau heb ennill eu lle ar y llwyfan achos eu bod nhw ddim wedi mynd trwy ragbrofion ac ati. Wel, achos eu bod nhw’n dod o slym yn Nairobi! Dyna pam. Roedden ni jest eisiau dod ag ychydig o amrywiaeth diwylliannol i’r Eisteddfod.

“Mae hi mor wyn yma. Dyw hi ddim yn hil gymysg yma o gwbl. Dyw hi ddim yn adlewyrchu sut y mae Cymru erbyn hyn. Mae angen bod yn fwy cynhwysol, yn hytrach na bod yr Eisteddfod yn rhyw fath o gyfrinach i’r Cymry Cymraeg.”

Stori: Non Tudur

33 sylw

Jon 7 Mehefin 2012, 15:13

Polisi iaith yr Urdd yw bod rhaid i bopeth fod yn y Gymraeg ar y llwyfan. Tra fy mod i’n gwethfawrogi’r ffaith fod y plant wedi gweithio’n galed ac ati, nid Swahili oedd yr iaith y sefydlwyd yr Urdd i’w hamddiffyn. O ran ei sylw ’mae mor wyn yma’ dydw i ddim yn mynd i wyliau Affricanaidd a dweud ’mae mor ddu yma’. Y ffaith yw bod y Gymraeg yn iaith pobl gwyn yn draddodiadol, yn yr un modd ag ydy Zhosa neu’r ieithoedd Bantu yn ieithoedd pobl du. Nid yw’r Urdd yno fel corff sy’n hybu amlddiwylliannedd , mae yno i amddiffyn ac i hybu un diwylliant yn unig, sef diwylliant y Gymraeg a Chymru yn ehangach. Nid oes pa liw ydych chi, os ydych chi’n dod o Gymru yna mae croeso i chi berfformio ar y prif lwyfan. Yn olaf mae nifer fawr o blant o genfndir du neu Asaidd bellach sy’n siarad Cymraeg, yn enwedig yng Nghaerdydd felly mae angen ar y fenyw yma i wirio ei ffeithiau

Bedwyr Clwyd Griffiths 7 Mehefin 2012, 15:20

Cytuno a Jon. Mae sylwadau Catryn Ramasut yn bach yn sarhaus. Welais i’r plant o Kenia ar S4C ddoe yn canu, felly pam y strop blentynaidd bod nhw ddim ar y brif llwyfan dwi’m yn deallt. Dwi wedi bod yn gwylio Yr Urdd ar teledu drwy’r wythnos a phob dydd mae rhywun yn gweld plant Asaidd a phlant ddu yn cystadlu. Ferch Mwsliemaidd o Aberteifi ddaru ennill lefaru unigol. Gwych i weld.

Jason Morgan 7 Mehefin 2012, 15:30

Cytuno efo’r sylwadau call uchod. Dwi’n rhyw deimlo bod Catryn Ramasut wedi pwdu yn fwy na dim, ac mae ei sylwadau am yr Eisteddfod “mor wyn” yn awgrymu’n gryf ryw fath o hiliarth sefydliadol, sy’n annwir ac i fod yn onest yn annerbyniol.

Dylan Llyr 7 Mehefin 2012, 15:32

Nid yn Nigeria mae Nairobi!

Ben 7 Mehefin 2012, 15:35

I fod yn onest creda i ei fod yn deg dweud mai ffurf ar hiliaeth yw dweud pa mor wyn yw’r Urdd. Mae’n lol, fel y dywedwyd uchod enillwyd y llefaru unigol gan ferch dalentog o Aberteifi oedd yn Asaidd. Galla i gydymdeimlo a hi o ran bod yn siomedig a mae’n rhaid oedd yn anodd iawn dweud wrth y plant nad oedden nhw’n gallu perfformio wedi’r cwbl a nhwthau wedi gweithio mor galed. Ond pa ydy hi i fod yn dweud y drefn wrth yr Urdd? Jyst o achos bod y plant wedi dod o slym dyw hwnna ddim yn rhoi’r hawl iddynt osgoi cystadlu a goddiweddyd pawb arall oedd wedi ennill eu lle ar y llwyfan.

Gwynn Hefin 7 Mehefin 2012, 16:25

Ew, sylwadau call am unwaith gan y criw clebran, dosbarth canol Cymraeg. Rheol iaith ydi rheol iaith. Ond nid oes modd osgoi’r casgliad bod llawer o ferched (gwynion, gan amlaf) yn bethau hynod o wirion.

Llew 7 Mehefin 2012, 16:54

Urdd = spoilsports. Rheolau pitw yn bwysicach na gweld y plant yn cymeryd Rhan. Siomedig. Swahilin well na saesneg.

Bedwyr Clwyd Griffiths 7 Mehefin 2012, 16:57

@Gwynn Hefin – paid a ‘clebran.’ Dwi’m yn dosbarth canol clebran, dwi’n ferch i gofalwr ysgol a mam yn gweithio fel gofalwraig yn cartref i’r henoed. Os mae hynny wneud fi dosbarth canol allaf ond dweud bod 99% o Gymru rwan yn dosbath canol felly. Ar mater llawer mwy bwysig, wrth i mi teipio hwn mae merch arall o dras Tsieniedd yn siarad ar S4C. Felly mae beth ddwedodd y ddynes yn wirion.

Bedwyr Clwyd Griffiths 7 Mehefin 2012, 16:58

@Gwynn Hefin – paid a ‘clebran.’ Dwi’m yn dosbarth canol, dwi’n ferch i postmon a mam yn gweithio fel gofalwraig yn cartref i’r henoed. Os mae hynny wneud fi dosbarth canol allaf ond dweud bod 99% o Gymry rwan yn dosbath canol felly. Ar mater llawer mwy bwysig, wrth i mi deipio hwn mae ferch arall o dras Tsieniedd yn siarad ar S4C :-)

Gwynn Hefin 7 Mehefin 2012, 17:14

Iawn, cariad, beth bynnag ti’n ddweud. ‘Rwyn un o’r rhai sy’n credu y dylai merched gael eu gweld, nid eu clywed. Ond dyna fo.

Cynon 7 Mehefin 2012, 18:08

Wnaeth hi jyst troi lan ar y Maes gyda chriw o blant ac yn mynnu mynd ar y llwyfan…? Braidd yn anghyfrifol! lol

Well iddi roi’r gorau i’r pwdu a threfnu rhywbeth gyda’r Eisteddfod Ryngwladol.

Ben 7 Mehefin 2012, 18:38

@Cynon Yn union. Allwch chi ddim troi i fyny gyda chriw o blant a disgwyl cael lle ar y llwyfan yn syth.

@Gwynn Hefin/ Wind up merchant- dw i ddim yn ddosbarth canol dwi’n fyfyriwr ym Mhrifysgol Caerdydd o deulu dosbarth gweithiol yn y Cymoedd ond diolch am y compliment

Hirben 7 Mehefin 2012, 19:52

Ydy Mali yn ferch i bostman neu ofalwr ysgol? Ga i wybod plis o ran diddordeb!

Ta beth, at y pwnc dan sylw. Mae Catryn Ramasut am weld yr Eisteddfod yn adlewyrchu sut mae Cymru erbyn hyn. Os felly, beth am sicrhau fod 80% o’r bobl yno yn ddi-Gymraeg a 20% yn Gymru Cymraeg, yna ceid adlewyrchiad teg.
Mae gwahanol fudiadau a sefydliadau yn cynrychioli gwahanol elfennau o gymdeithas. Does dim disgwyl i bopeth “adlewyrchu” cymdeithas. Os ydych yn cynnal cynhadledd hoywon, a oes raid i 94% fod yn syth a 6% yn hoyw am yr un rheswm?

Hirben 7 Mehefin 2012, 19:59

“Cymry”, nid “Cymru” ddylwn i fod wedi ddweud uchod.
Calonogol iawn gweld cymaint o fy nghyd-Gymry yn sefyll i fyny dros benderfyniad yr Urdd i gadw at eu rheolau. Mae Eisteddfod yr Urdd yn ennyn parch am fod y gwobrau yn mynd i’r goreuon, heb y diwylliant truenus hwnnw o roi gwobrau i rai a ystyir yn “haeddiannol” oherwydd lliw croen, anfanteision tlodi ac ati. Hefyd pam yn y byd na allent fod wedi canu’r gan yn Gymraeg i gyd. Os byddent yn canu’n well na phawb arall, byddent wedi ennill wedyn,

irfon 7 Mehefin 2012, 20:12

Falla fod Catrin angen mwy o sylw na’i chor.

irfon 7 Mehefin 2012, 20:13

Wps. Sori. ‘Catryn’.

Ben 7 Mehefin 2012, 20:31

@Hirben- Rydych yn llygad eich lle. Yn amlwg mae Rasamut wedi camddeall dau beth hynod o bwysig yng nghyd-destun yr Urdd. Yn gyntaf, yno i amddiffyn a hybu’r Gymraeg a diwylliant Cymru mae’r mudiad a’i Eisteddfod, nid i gynrychioli cymdeithas gyfan. Yn ail, mae’n eisteddfod. Mae’n gystadleuol ei natur ar y cyfrif ei bod hi’n gystadleuaeth. Os nad ydych chi’n ddigon da neu os nad ydych chi wedi cystadlu o gwbl ni chewch ganu ar y Llwyfan, nid yn unig hynny allwch chi ddim disgwyl i’r Urdd dorri ei chynllun iaith chwaith.

Ben 7 Mehefin 2012, 20:31

**Ramasut, mae’n flin gyda fi

Owen 7 Mehefin 2012, 21:31

Fe gawson nhw a tua …
-> Fe gawson nhw a thua…

Gwilym Dwyfor 7 Mehefin 2012, 23:09

Waw, mae yna sylwadau gwirion uchod. Codi cywilydd arnai fel Cymro deud gwir. Sgen i’m amser na mynadd i restru’r hyn sy’n anghywir amdanynt i gyd ond mae’r twpdra ar ei amlycaf ar ddiwedd y sylw gwreiddiol gan Jon:
”Yn olaf mae nifer fawr o blant o genfndir du neu Asaidd bellach sy’n siarad Cymraeg, yn enwedig yng Nghaerdydd felly mae angen ar y fenyw yma i wirio ei ffeithiau”
Nid hi sydd angen gwirio ei ffeithiau Jon! Achos dwi’n eithaf siwr fod Cartyn Ramasut yn ymwybodol fod yna blant o gefndir Asiaidd yn siarad Cymraeg yng Nghaerdydd!

O.N. Hen bryd i’r Urdd blydi callio hefyd.

Jon 7 Mehefin 2012, 23:31

@Gwil – Ni ddylai’r Urdd orfod caniatau i ryw griw o blant ganu yn Swahili. Gwyl Gymraeg ydy hi. Rheol iaith yw rheol iaith, ac yn ail nid oedd y plant wedi cystadlu hyd yn oed. Nid yw eu hil neu ba iaith maent yn ei siarad yn berthnasol i benderfyniad yr Urdd

1. Mae rheol Gymraeg sy’n mynnu bod popeth yn y llwyfan yn y Gymraeg. Dyw Swahili ddim yn iaith Cymru.

2. Cystadleuaeth yw’r Urdd, a mae’n rhaid cystadlu er mwyn cael lle ar y Prif Lwyfan. Doedd y plant ddim wedi cystadlu.

Beth sydd mor anodd i ddeall? Yn olaf Gwali peidiwch ddweud bod y sylwadau yn wirion heb roi gwrthbwynt. Trafodaeth yw hon

Gwilym Dwyfor 8 Mehefin 2012, 01:51

Fy mhrif bwynt i Jon oedd eich bod yn dangos anwybodaeth chwerthinllyd wrth gyhuddo Catryn Ramasut o beidio gwybod ei ffeithiau cyn belled ag y mae siaradwyr Cymraeg o gefndir Asiaidd yng Nghaerdydd yn y cwestiwn. Ond gan eich bod yn osgoi ymateb i’r pwynt hwnnw waeth imi roi fy marn ar y ddau bwynt arall ddim:

1.Dwi’n berffaith ymwybodol o reol iaith yr Urdd diolch yn fawr iawn Jon ond mae gen i berffaith hawl i anghytuno. Wrth gwrs mae angen rheol iaith ond oes rhaid bod mor bedantig a gwahardd can ddwyieithog? Roedd yna rhyw lol debyg ychydig flynyddoedd yn ol pan wrthodwyd gadael i rhywun ddawnsio disgo i gyfeiliant can ddwyieithog (Cymraeg a Chernyweg). Oes mae angen rheol ond mae yna le i ychydig o synwyr cyffredin hefyd siawns? Chlywish i neb yn cwyno am y Saesneg a glywyd yng nghystadleuaeth y monolog ddydd Iau (Detholiad o Rara Avis, Manon Rhys).

2. Nid cystadlu’n unig sydd i’w weld ar lwyfan yr Urdd felly nid yw’r ddadl honno’n dal dwr o gwbl – roedd yna sioe gerdd yno ddechrau’r wythnos a dyw’r plant sy’n dawnsio yn y prif seromoniau heb fynd trwy unrhyw eisteddfod gylch na sir. Pryn bynnag, doedd yna neb yn son am roi ‘buy’ iddynt i ffeinal y parti deusain dan ddeuddeg. Be sy’n bod ar adael i ymwelwyr o wlad dramor lenwi rhyw ddeg munud distaw amser cinio wedi iddynt ddod mor bell? Am brofiad fyddai hwnnw wedi bod i blant o ardal mor ddifreintiedig. Siom eithriadol nid yn unig i’r plant o Nairobi ond i’r rhai o Nefyn hefyd ’swn i’n dychmygu – pob un ohonyn nhw’n aelodau o’r Urdd mae’n siwr! Siom i mi fel aelod pryn bynnag.

I orffen, dwi wedi copio hwn o wefan yr Urdd:

Mae [‘r Urdd yn] rhoi cyfle i ieuenctid Cymru i fyw bywydau byrlymus trwy gyfrwng y Gymraeg gan ddysgu parchu ei gilydd a phobloedd y byd.

Jon 8 Mehefin 2012, 02:01

Diolch i chi am sylw a mae’n flin gyda fi am eich cythruddo os gwnes i hynny. Pan soniais i fod Catryn angen ”gwirio ei ffeithiau” roeddwn i’n cyfeirio at ei sylwad hi ” mae mor wyn” a bod yr urdd’ yn ”gyfrinach fach i’r Cymry Cymraeg”. Tra fy mod i’n derbyn eich pwynt ynglyn a rhoi deng munud dawel iddynt gan eu bod nhw wedi teithio mor bell, mae’n rhaid i bopeth fod yn Gymraeg, mae gyda ni her ar ein dwylo wrth drio cael plant ysgolion Cymraeg i ddefnyddio Cymraeg fel y mae felly does dim ots gyda fi am ganu yn Gernyweg Swahili neu unrhyw iaith arall, mae’n rhaid rhoi blaenoriaeth i’r Gymraeg. Nid bod yn bedantig neu rhy geidwadol yw hynny, ond mae’n hynod o bwysig nad ydy’r Gymraeg yn colli ei lle haeddiannol ym mhopeth mae’r Urdd yn ei wneud.
Serch hynny, cytunwn i gyda’ch ail bwynt tasai’r gan yn uniaith Gymraeg.
”Mae [‘r Urdd yn] rhoi cyfle i ieuenctid Cymru i fyw bywydau byrlymus trwy gyfrwng y Gymraeg gan ddysgu parchu ei gilydd a phobloedd y byd” rhan allweddol y frawddeg hon yw ‘trwy gyfrwng y Gymraeg” nid trwy Swahili.

Sion 8 Mehefin 2012, 08:25

Typical pobl teledu, disgwyl gallu lando yn y Steddfod a bod pawb yn baglu dros ei gilydd i ‘blygu’ rheolau er mwyn iddi hi gael neud ei rhaglen deledu hollbwysig.

Mae angen parchu’r rheol iaith. Rheol yw rheol. Unwaith chi’n dechrau plygu rheol mor bwysig, ble mae’n stopio? Hawdd anghofio pa mor beryglus yw sefyllfa’r iaith. Pwrpas Eisteddfod yr Urdd yw diogelu’r Gymraeg, dyma un o’r unig bethau uniaith Gymraeg sydd ar ol gyda ni. Ac mae na siaradwyr Cymraeg o gefndiroedd ethnig i’w gweld yn cymryd rhan bob dydd, mae hyn yn rhoi pleser mawr i fi. Mae’r iaith yn agored i bawb ei dysgu. Os yw’r iaith i fyw, rhaid i ni gadw rhai pethau yn uniaith Gymraeg.

Ifor Williams 8 Mehefin 2012, 12:28

Pathetic well done Aled Sion – ’dwi’n bartner i Gruff Rhys a smo popeth sy’n berthnasol i bawb arall yn bethnasol i mi’

O ie dwi’n gwneud rhaglen deledu

Ifor Williams 8 Mehefin 2012, 12:28

Ma Sion yn deud y cyfan yn well na fi

Gwynn Hefin 8 Mehefin 2012, 13:02

Gwil bach, paid â bod yn gymaint o lyfwr pobl estron. Rheol iaith – mae hi’r un i bawb. Ac os ydi’r Gernyweg neu’r Wyddeleg yn cael rhywfaint bach o ffafriaeth, iawn, ieithoedd Celtaidd ydy’ nhw.
Jyst rho sws iawn i Catrin Ramasut, a dweud wrthi am fynd i wneud te i’w chariad.

Ben 8 Mehefin 2012, 13:44

Gwynn Hefin = Troll gwe cyntaf y Gymraeg

Gwynn Hefin 8 Mehefin 2012, 14:10

‘Llawer gwir, gwell ei gelu’ – hen ddihareb Gymraeg.
‘Y gwir a ladd’ – hen ddihareb Gymraeg arall, iti, ‘A fo BEN, bid bont’.

Gwilym Dwyfor 8 Mehefin 2012, 21:50

Gwynn Hefin (bach), darllan be ddidish i’n iawn. Tydi’r Urdd ddim yn rhoi ffafriaeth i ieithoedd Celtaidd, yr unig iaith ar wahan i Gymraeg mae nhw’n ei chaniatau ar lwyfan yr Urdd hyd y gwela i ydi Saesneg – yr unig iaith sydd yn fygythiad i barhad yr iaith Gymraeg! Tydi Cernyweg ddim yn fygythiad iddi, a di Swahili yn sicr ddim felly dyna dwi’m yn ei ddallt

Mali TJ 11 Mehefin 2012, 11:43

Dwi’n cael trafferth mawr i ddeall sut y gall cor o blant sydd wedi teithio yma’n bell o ardal difreintiedig yn yr Affrig, bygwth gwreiddiau’n hiaith ni trwy ganu am ddeg munud mewn Swahili a Chymraeg ar prif lwyfan yr Urdd…llwyfan sydd wedi bod yn achos balchder i mi trwy gydol fy mywyd. Rhag eich cywilydd chi.

Eyr Gr 11 Mehefin 2012, 16:36

Clywch clywch Mali TJ

David Morris 18 Mehefin 2012, 17:18

Mae’n ymddangos nad oedd y cynhyrchydd teledu yma wedi gwneud unrhyw fath o waith ymchwil o flaen llaw!!
Edrychai – wrth ddarllen yr erthygl – fel y pe bai hi wedi troi fyny yn yr Urdd yn disgwyl bydd y plant yma’n cael ymddangos.
Pam nad oedd hi wedi codi’r ffôn i’r Urdd o flaen llaw?!!

Nyts. Hollol nyts.

Mae’r sylwadau wedi cau.

Dim lle ar y llwyfan i blant Nairobi

Gwrthod cân Swahili am dorri’r rheol iaith

Poblogaidd

Swyddi

Swyddog Ariannu – Canolbarth a Gorllewin Cymru

Swyddog Project (60% CALl)

Cynhyrchydd (Dwy swydd)

Cyfathrebwr Estyn Allan STEM (40% CALl)

Cynorthwyydd Materion Rheoleiddiol Ofcom Cymru

Pennaeth y Gwasanaethau Cyfreithiol (Dros Gyfnod Mamolaeth)

Cyfarwyddwr Astudiaethau Caplaniaeth

Swyddog Arweiniol Data

Swyddog Prosiect Ymbweru Bro (ardal Wrecsam)

Crëwr Cynnwys Digidol

← Stori flaenorol

Maer Caerdydd ‘wrth ei fodd’ o weld Picton yn diflannu

Stori nesaf →

Cyhuddo Wrecsam o ‘ddympio’ pobol ddigartre’

Hefyd →

Codi cwestiynau ynghylch llenwi bwlch ariannu ysgol Gymraeg

33 sylw