Dywedodd y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething AS, wrth sesiwn rithwir o’r Senedd heddiw (dydd Mercher 13 Mai) y byddai capasiti profion dyddiol Cymru-19 yn cynyddu o 5,000 i 10,000 o brofion y dydd yn ystod yr wythnosau nesaf fel rhan o’i strategaeth newydd “profi, olrhain, diogelu”.

Ond dywedodd y gallai cymaint â 20,000 o brofion y dydd fod yn ofynnol yn y pen draw.

Mae’r strategaeth yn cynnwys cynyddu nifer y profion ar weithwyr allweddol, system profi yn y cartref newydd ar gyfer y cyhoedd os oes ganddynt symptomau, ac ap newydd i olrhain symptomau yn y boblogaeth a chysylltu ag eraill sydd â symptomau neu sydd wedi profi’n gadarnhaol.

Dywedodd Mr Gething: “Mae’n rhaid i ni ddysgu byw gyda’r firws sy’n cylchredeg yn ein cymunedau am fisoedd lawer i ddod.

“Mae mabwysiadu’r dull hwn o weithredu yn ffordd y gellir dweud wrth bobl yn gyflym am eu cysylltiad â’r firws fel y gallant hwy, yn eu tro, gyfyngu eu cysylltiad ag eraill. Bydd hyn yn ein helpu i atal heintiadau ac olrhain y feirws wrth i gyfyngiadau cloi gael eu llacio. ”

Fodd bynnag, mae Gweinidog Iechyd Cysgodol Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth AS, wedi disgrifio strategaeth ‘profi, olrhain, diogelu’ Llywodraeth Cymru fel mwy o “ddatganiad o egwyddor” na “chynllun cadarn neu gynhwysfawr.”

Dywedodd Mr ap Iorwerth nad yw strategaeth ond cystal â’i chynllun gweithredu a dywedodd nad oedd “cynllun manwl yma”.

Hefyd, holodd sut y byddai hyn yn gweithio’n lleol, o ystyried bod gan Gymru nifer gyfyngedig o ganolfannau profi torfol ar hyn o bryd a bod y Llywodraeth wedi methu â chyrraedd targedau profi’n gyson. Rhybuddiodd Mr ap Iorwerth na ellid codi clo yn ddiogel heb gynllun prawf ac olrhain yn ei le ac yn weithredol:

“Nid yw strategaeth ond cystal â’i chynllun gweithredu ac nid oes unrhyw gynllun manwl yma y gallaf ei weld. Mae’n dda gweld addewid i ddyblu’r gallu i brofi’n ddyddiol, ond […] roedd bwriad i ni fod ar y lefel honno yn barod.

“Yr hyn yr wyf am ei wybod yw pa fynediad fydd ar gael ar lefel leol, pa mor gyflym y mae’n rhaid i’r profi, olrhain ac ynysu ddigwydd er mwyn bod yn effeithiol, a phryd y gallwn ni ddisgwyl i’r cynllun ein harwain i sefyllfa pan gallwn godi’r cyfyngiadau.

“Dydw i ddim yn meddwl y gellir disgrifio hyn fel unrhyw beth fel cynllun cadarn, cynhwysfawr neu fanwl – dim ond datganiad o egwyddor ydyw.”