Etholiad Cyffredinol 2024 – y canlyniadau

Dylan Wyn Williams

Y Newid

Llafur wedi croesi’r trothwy o 325 o seddau a chadarnhau eu buddugoliaeth. Araith gan Keith Starmer yn diolch i’w gefnogwyr ac i’w etholwyr.

Yr un pryd, yr arch-Dori Jacob Rees-Mogg wedi colli ei sedd yng Ngwlad yr Haf.

Efo Llafur wedi croesi’r trothwy seddi, mi fydd peth o’r sylw yn troi at lefel y bleidlais … os bydd yn sylweddol is nag yn 2019, mi fydd yn tynnu rhywfaint oddi ar sglein y fuddugoliaeth trwy’r Deyrnas Unedig. 

O, ia, mae Jacob Rees Mogg, y chwarter Cymro, wedi mynd.

De Caerdydd a Phenarth – Llafur yn cadw, ond difyr gweld tipyn o gyfran y bleidlais yn symud o Lafur (-9.2%) tuag at y Gwyrddion (+12.2%). Ceidwadwyr yn colli 16.2% a Reform yn cynyddu o 8.7% hefyd.

Mae’n swyddogol, mae Llafur wedi ennill yr etholiad ac wedi pasio’r trothwy i ennill mwyafrif seddi Tŷ’r Cyffredin. 

Tueddiad sydd wedi cael ei gadarnhau yn yr etholiad yng Nghymru ac yn Lloegr ydi mai’r dinasoedd ydi cadarnleoedd pleidiau’r chwith bellach, tra bo ardaloedd ôl-ddiwydiannol yn troi fwyfwy i’r dde. O blith etholaethau Caerdydd, daeth Plaid Cymru, y Democratiaid Rhyddfrydol a’r Blaid Werdd yn ail mewn etholaeth yr un, heb Reform yn gwneud fawr o farc. Ar y llaw arall, Reform sy’n ail ym mron pob un o’r hen ardaloedd diwydiannol, gan ddod yn beryglus yn Llanelli, un o’r rhai Cymreiciaf oll ohonynt.

Tro arall ar fyd ydi bod gan Blaid Cymru fwyafrifoedd mwy yn eu cadarnleoedd cryfaf nag oes gan Lafur yn unlle.

Dylan Wyn Williams

Llafur gipiodd etholaeth Bangor-Aberconwy ac un Gorllewin Caerdydd hefyd (ymwadiad – y naill yn fro fy mebyd a’r llall yn gartre’ mabwysiedig i mi). Ond gall Plaid Cymru fod yn falch IAWN o’r ail safle yn y ddau le. Cafodd Catrin Wager 21.9% o’r bleidlais yn y gogledd (+5.7% o gynnydd), a Kiera Marshall 21.1% yn y de (+12.6% o gynnydd) – gan hwrjio’r Tori i’r trydydd safle a lluchio Reform yn bedwerydd. Roedden nhw’n amlwg wedi creu argraff ar Richard Wyn Jones ar noson dda iawn i PC yn nhermau San Steffan.

Dwy ymgeisydd cryf iawn ar gyfer Etholiadau Senedd Cymru 2026 falle?

Cyfweliad cyntaf Ben Lake ers cynyddu ei fwyafrif gan 16% i Blaid Cymru yn sedd Ceredigion Preseli gyda aeron360.

“Hynod, hynod o bles,” meddai am noson Blaid Cymru. 

“Fe wnaethon ni gychwyn yr ymgyrch yma yn gobeithio o gipio pedair sedd, i lwyddo i wneud hynny, mae’n arbennig.

“Ond hefyd, cael sawl canlyniad da, wedi dod yn ail mewn nifer o seddi eraill.

“Mae hi wedi bod yn noson dda.”

Canlyniad Maldwyn a Glyndŵr, lle’r oedd y Ceidwadwr Craig Williams oedd yng nghanol y sgandal betio, yn sefyll.

Ac yn wir, Llafur yn cipio’r sedd gyda Steve Witherden, wrth i’r Ceidwadwyr lithro i’r trydydd safle.

Rishi Sunak yn cydnabod ei fod wedi colli’r etholiad ac yn dweud ei fod wedi llongyfarch Keir Starmer