Etholiad Cyffredinol 2024 – y canlyniadau

A ydi Llafur wedi talu pris am eu hagwedd at Gaza? Mae Jonathan Ashworth, un o’u llefarwyr mainc flaen wedi colli ei sedd yn Ne Caerlyr (Leicester South) i ymgeisydd annibynnol, Shockat Adam.

O fewn munudau i’w gilydd, Nigel Farage a Jeremy Corbyn yn ennill seddau, wrth i Corbyn guro Llafur fel ymgeisydd annibynnol yn Islington North. Mwyafrifoedd o tua 8,000 i’r ddau. 

 Farage yn debyg o fod yn fwy o fygythiad i’r Toriaid nag y bydd Corbyn i Lafur.

Ond dau ddyn sy’n haeddu llawer o’r bai am y llanast gwleidyddol rydan ni ynddo heddiw.

Tomos Dafydd Davies o’r Blaid Geidwadol yn dweud mai Ynys Mon oedd ei obaith mwya’ o gadw sedd yng Nghymru (tyrr David TC). Ond mae hefyd wedi awgrymu bod y cwymp yn eu pleidlais yn llai yng Nghymru nag yn Lloegr a bod hynny’n dangos rhywfaint mwy o gynhesrwydd yma at y Toriaid.

Nigel Farage wedi ennill sedd am y tro cyntaf erioed gyda buddugoliaeth yn Clacton. 

46% o’r bleidlais i Reform – 21,225 pleidlais, ymhell ar y blaen i Giles Watling o’r Ceidwadwyr gyda 12,820.

Farage yn ennill, Corbyn yn ennill, Galloway yn colli – 1-2 yn erbyn y Blaid Lafur.

Jason Morgan

Felly Virginia Crosbie ydi’r aelod seneddol cyntaf ar Ynys Môn i golli ei sedd ers y 1950au, ond mae hwn yn ganlyniad eithriadol o ddifyr.

Roedd hi’n agos tu hwnt yn y pen draw – cafodd Llinos Medi, oedd yn ei dagrau wrth areithio ar ôl y cyhoeddiad, fwyafrif o 637 dros Crosbie, neu 2%. Yn sicr, profodd Crosbie bwynt wrth i bawb drwy’r ymgyrch ddiystyru ei chyfleoedd a dweud mai ras dwy ffordd rhwng y cenedlaetholwyr a Llafur oedd hi.  

Roedd yna ddau sypreis yma hefyd. Torrodd Reform UK ddim mo’r 10%, er mae’n debyg i fi mai nhw sydd wedi sicrhau’r sedd i Blaid Cymru â’u 3,223 o bleidleisiau. Roedd canlyniad Llafur, a ymddangosodd yn hyderus yma, yn arbennig o sâl – 7,619 o bleidleisiau a gostyngiad o 6.7%.

Beth bynnag sy’n digwydd yng ngweddill seddi Cymru, mae’n amlwg fod rhywbeth wedi mynd o’i le i Lafur yng Nghymru heno, er gwaetha’r ffaith y byddan nhw ar eu hennill.

–

Wrth imi ysgrifennu hyn mae canlyniad Bangor Aberconwy wedi dod i’r amlwg. Eto, mae Llafur wedi colli pleidleisiau er ennill yn hawdd, gyda’r Ceidwadwyr yn cael chwalfa (-18%). Mae’r chwalfa honno wedi arwain at Catrin Wager o Blaid Cymru’n sicrhau’r ail safle, a dwi’n meddwl bod hwnnw’n rhyfeddol o annisgwyl.

Efo Ann Davies yn swnio’n obeithiol yng Nghaerfyrddin, mae’n ymddangos y bydd hi’n noson dda i Blaid Cymru, un o bob wyth sedd yng Nghymru a chynnydd mewn sawl ardal. Y diweddara oedd Catrin Wager yn Mangor ac Aberconwy yn codi’r bleidlais o 22% mewn sedd anodd.

Bangor Aberconwy – Claire Hughes o’r Blaid Lafur yn ennill y sedd gyda Catrin Elen Wager o Blaid Cymru’n ail a’r Ceidwadwyr yn drydydd. 

Pleidlais Llafur lawr 5%, ond canlyniad da i Blaid Cymru sydd fyny 6%.  

Yn amlwg mae cipio Ynys Môn yn ganlyniad arbennig o dda i Blaid Cymru, ond mae’r canlyniad yma yn adeiladu ar batrwm sydd wedi’i bod yn amlygu’n raddol yn y canlyniadau Cymreig eraill hyd yma, sef cynnydd bach – ond cyson – yn y ganran o’r bleidlais i Blaid Cymru.

O ystyried hyn mae’n bosib y gallai heno fod yn noson llwyddiannus i Blaid Cymru a hynny mewn etholiad a oedd, o ystyried y newidiadau i’r ffiniau etholaethol, yn argoeli i fod yn un reit anodd i’r blaid. 

Pe bai’r sïon cadarnhaol sydd wedi bod yn dod gan y Blaid o Gaerfyrddin yn cael eu cadarnhau hefyd, bydd lle gan Rhun ap Iorwerth i deimlo’n ddigon bodlon gyda’i ymgyrch etholiadol gyntaf fel arweinydd y blaid.

Llinos Medi ym Mon hefyd yn annog merched ifanc i’w dilyn hi, gan ddweud bod popeth yn bosib. Pleidlais y Blaid fymryn yn uwch na’r tro diwetha’, y Ceidwadwyr wedi cynnal yn rhyfeddol o gymharu a llefydd eraill ond her Llafur wedi methu a chwymp yn eu pleidlais.