Etholiad Cyffredinol 2024 – y canlyniadau

Jason Morgan

Felly Virginia Crosbie ydi’r aelod seneddol cyntaf ar Ynys Môn i golli ei sedd ers y 1950au, ond mae hwn yn ganlyniad eithriadol o ddifyr.

Roedd hi’n agos tu hwnt yn y pen draw – cafodd Llinos Medi, oedd yn ei dagrau wrth areithio ar ôl y cyhoeddiad, fwyafrif o 637 dros Crosbie, neu 2%. Yn sicr, profodd Crosbie bwynt wrth i bawb drwy’r ymgyrch ddiystyru ei chyfleoedd a dweud mai ras dwy ffordd rhwng y cenedlaetholwyr a Llafur oedd hi.  

Roedd yna ddau sypreis yma hefyd. Torrodd Reform UK ddim mo’r 10%, er mae’n debyg i fi mai nhw sydd wedi sicrhau’r sedd i Blaid Cymru â’u 3,223 o bleidleisiau. Roedd canlyniad Llafur, a ymddangosodd yn hyderus yma, yn arbennig o sâl – 7,619 o bleidleisiau a gostyngiad o 6.7%.

Beth bynnag sy’n digwydd yng ngweddill seddi Cymru, mae’n amlwg fod rhywbeth wedi mynd o’i le i Lafur yng Nghymru heno, er gwaetha’r ffaith y byddan nhw ar eu hennill.

–

Wrth imi ysgrifennu hyn mae canlyniad Bangor Aberconwy wedi dod i’r amlwg. Eto, mae Llafur wedi colli pleidleisiau er ennill yn hawdd, gyda’r Ceidwadwyr yn cael chwalfa (-18%). Mae’r chwalfa honno wedi arwain at Catrin Wager o Blaid Cymru’n sicrhau’r ail safle, a dwi’n meddwl bod hwnnw’n rhyfeddol o annisgwyl.

Efo Ann Davies yn swnio’n obeithiol yng Nghaerfyrddin, mae’n ymddangos y bydd hi’n noson dda i Blaid Cymru, un o bob wyth sedd yng Nghymru a chynnydd mewn sawl ardal. Y diweddara oedd Catrin Wager yn Mangor ac Aberconwy yn codi’r bleidlais o 22% mewn sedd anodd.

Bangor Aberconwy – Claire Hughes o’r Blaid Lafur yn ennill y sedd gyda Catrin Elen Wager o Blaid Cymru’n ail a’r Ceidwadwyr yn drydydd. 

Pleidlais Llafur lawr 5%, ond canlyniad da i Blaid Cymru sydd fyny 6%.  

Yn amlwg mae cipio Ynys Môn yn ganlyniad arbennig o dda i Blaid Cymru, ond mae’r canlyniad yma yn adeiladu ar batrwm sydd wedi’i bod yn amlygu’n raddol yn y canlyniadau Cymreig eraill hyd yma, sef cynnydd bach – ond cyson – yn y ganran o’r bleidlais i Blaid Cymru.

O ystyried hyn mae’n bosib y gallai heno fod yn noson llwyddiannus i Blaid Cymru a hynny mewn etholiad a oedd, o ystyried y newidiadau i’r ffiniau etholaethol, yn argoeli i fod yn un reit anodd i’r blaid. 

Pe bai’r sïon cadarnhaol sydd wedi bod yn dod gan y Blaid o Gaerfyrddin yn cael eu cadarnhau hefyd, bydd lle gan Rhun ap Iorwerth i deimlo’n ddigon bodlon gyda’i ymgyrch etholiadol gyntaf fel arweinydd y blaid.

Llinos Medi ym Mon hefyd yn annog merched ifanc i’w dilyn hi, gan ddweud bod popeth yn bosib. Pleidlais y Blaid fymryn yn uwch na’r tro diwetha’, y Ceidwadwyr wedi cynnal yn rhyfeddol o gymharu a llefydd eraill ond her Llafur wedi methu a chwymp yn eu pleidlais.

Y Blaid yn cipio’u sedd darged gynta’ ym Mon. Llinos Medi yn curo Virginia Crosbie o tua 600. Llafur 3,000 y tu ol. Mi wnaeth hi adleisio geiriau Ron Davies adeg y Refferendwm … “bore da i Ynys Mon a bore da iawn i fi”.

Douglas Alexander, cyn weinidog cabinet i Tony Blair yn copio East Lothian oddi ar yr SNP o 23,000 i 10,000. Pe bai hyn yn adlewyrchu’r hyn sy’n digwydd drwy’r Alban ddiwydiannol byddai’n noson ddifrifol o siomedig i’r SNP.

Canlyniad Ynys Môn, ac mae’n un arwyddocaol iawn! 

Llinos Medi o Blaid Cymru’n cipio’r sedd o ddwylo Virginia Crosbie o’r Ceidwadwyr. 

Llinos Medi yn amlwg yn emosiynol iawn wrth wneud ei haraith. Wrth ddyfynu sgwrs gyda rhywun yn gynharach yn y dydd a ddywedodd wrthi ei bod yn falch ei bod am fod yn MP, meddai:

“…dwi ddim isio bod yn MP, dwi ddim ond isio cynrychioli Ynys Môn dwi’n caru gymaint.”

32% o’r bleidlais i Blaid Cymru, cwta 637 o fwyafrif dros y Ceidwadwyr. Gogwydd 4.5% o’r Ceidwadwyr i Blaid Cymru. 

Yr Ysgrifennydd Amddiffyn Grant Shapps yn cael ei guro gan Lafur yn Welwyn Hatfield ar gyrion Llundain