Etholiad Cyffredinol 2024 – y canlyniadau

Dylan Wyn Williams

Dyma flas ar ymateb cyfryngau’r byd i etholiadau’r DU:

France 24 “Yn wahanol i Ffrainc lle cafodd asgell dde eithafol Marine Le Pen enillion hanesyddol mewn etholiad ddydd Sul diwethaf, mae’n ymddangos bod y cyhoedd sydd wedi dadrithio ym Mhrydain wedi symud i’r canol-chwith yn lle hynny”.

Deutsche Welle “Mae’n ymddangos bod miliynau o bleidleisiau wedi newid o’r Ceidwadwyr i Reform, gan adael y Torïaid o bosibl yn wynebu’r canlyniad gwaethaf mewn cenhedlaeth neu fwy”.

CBC Canada “Ar ôl 14 mlynedd a sgandalau dirifedi, mae pleidleiswyr y DU i’w gweld yn barod i adael y Ceidwadwyr”

9 News Australia “Dywedodd arweinydd y Ceidwadwyr Cymreig yn y Senedd, Andrew RT Davies, ei fod yn grac am benderfyniad y Prif Weinidog Rishi Sunak i gynnal etholiad cyffredinol ym mis Gorffennaf, yn lle aros tan fis Medi neu fis Hydref.

‘I have no words that can describe my frustration at some points of the campaign… No one really understood why we were sitting here tonight instead of the autumn’.

Llafur yn cadw Aberafan Maesteg

A ydi Llafur wedi talu pris am eu hagwedd at Gaza? Mae Jonathan Ashworth, un o’u llefarwyr mainc flaen wedi colli ei sedd yn Ne Caerlyr (Leicester South) i ymgeisydd annibynnol, Shockat Adam.

O fewn munudau i’w gilydd, Nigel Farage a Jeremy Corbyn yn ennill seddau, wrth i Corbyn guro Llafur fel ymgeisydd annibynnol yn Islington North. Mwyafrifoedd o tua 8,000 i’r ddau. 

 Farage yn debyg o fod yn fwy o fygythiad i’r Toriaid nag y bydd Corbyn i Lafur.

Ond dau ddyn sy’n haeddu llawer o’r bai am y llanast gwleidyddol rydan ni ynddo heddiw.

Tomos Dafydd Davies o’r Blaid Geidwadol yn dweud mai Ynys Mon oedd ei obaith mwya’ o gadw sedd yng Nghymru (tyrr David TC). Ond mae hefyd wedi awgrymu bod y cwymp yn eu pleidlais yn llai yng Nghymru nag yn Lloegr a bod hynny’n dangos rhywfaint mwy o gynhesrwydd yma at y Toriaid.

Nigel Farage wedi ennill sedd am y tro cyntaf erioed gyda buddugoliaeth yn Clacton. 

46% o’r bleidlais i Reform – 21,225 pleidlais, ymhell ar y blaen i Giles Watling o’r Ceidwadwyr gyda 12,820.

Farage yn ennill, Corbyn yn ennill, Galloway yn colli – 1-2 yn erbyn y Blaid Lafur.

Jason Morgan

Felly Virginia Crosbie ydi’r aelod seneddol cyntaf ar Ynys Môn i golli ei sedd ers y 1950au, ond mae hwn yn ganlyniad eithriadol o ddifyr.

Roedd hi’n agos tu hwnt yn y pen draw – cafodd Llinos Medi, oedd yn ei dagrau wrth areithio ar ôl y cyhoeddiad, fwyafrif o 637 dros Crosbie, neu 2%. Yn sicr, profodd Crosbie bwynt wrth i bawb drwy’r ymgyrch ddiystyru ei chyfleoedd a dweud mai ras dwy ffordd rhwng y cenedlaetholwyr a Llafur oedd hi.  

Roedd yna ddau sypreis yma hefyd. Torrodd Reform UK ddim mo’r 10%, er mae’n debyg i fi mai nhw sydd wedi sicrhau’r sedd i Blaid Cymru â’u 3,223 o bleidleisiau. Roedd canlyniad Llafur, a ymddangosodd yn hyderus yma, yn arbennig o sâl – 7,619 o bleidleisiau a gostyngiad o 6.7%.

Beth bynnag sy’n digwydd yng ngweddill seddi Cymru, mae’n amlwg fod rhywbeth wedi mynd o’i le i Lafur yng Nghymru heno, er gwaetha’r ffaith y byddan nhw ar eu hennill.

–

Wrth imi ysgrifennu hyn mae canlyniad Bangor Aberconwy wedi dod i’r amlwg. Eto, mae Llafur wedi colli pleidleisiau er ennill yn hawdd, gyda’r Ceidwadwyr yn cael chwalfa (-18%). Mae’r chwalfa honno wedi arwain at Catrin Wager o Blaid Cymru’n sicrhau’r ail safle, a dwi’n meddwl bod hwnnw’n rhyfeddol o annisgwyl.

Efo Ann Davies yn swnio’n obeithiol yng Nghaerfyrddin, mae’n ymddangos y bydd hi’n noson dda i Blaid Cymru, un o bob wyth sedd yng Nghymru a chynnydd mewn sawl ardal. Y diweddara oedd Catrin Wager yn Mangor ac Aberconwy yn codi’r bleidlais o 22% mewn sedd anodd.

Bangor Aberconwy – Claire Hughes o’r Blaid Lafur yn ennill y sedd gyda Catrin Elen Wager o Blaid Cymru’n ail a’r Ceidwadwyr yn drydydd. 

Pleidlais Llafur lawr 5%, ond canlyniad da i Blaid Cymru sydd fyny 6%.