Blog byw Etholiad Senedd 2021 gyda fi, Garmon Ceiro, yng nghwmni Gohebydd Senedd Golwg, Iolo Jones, colofnydd Golwg, Jason Morgan, gohebydd golwg360 Cadi Dafydd… gyda chyfraniadau gan y sylwebyddion gwleidyddol Dafydd Trystan a Huw Prys Jones, Dr Huw Lewis o Brifysgol Aberystwyth, a chyd-sefydlydd Golwg, Dylan Iorwerth.
Dilynwch flog byw dydd Sadwrn am y diweddaraf.
Tra bo fi’n cael paned fe gewn ni musical interlude….
Llong o gyfarchion @mabonapgwynfor ???????? pic.twitter.com/l1yWfkbd7y
— Gai Toms (@gaitoms) May 7, 2021
Yr hyn sydd fwyaf trawiadol am ganlyniad Ynys Môn ydi’r gwahaniaeth anferth rhwng patrymau pleidleisio etholiadau Senedd Cymru a San Steffan. Lai na 18 mis yn ôl, trydydd oedd Plaid Cymru, ac ymgeisydd ddieithr o Kensington yn cipio’r sedd i’r Toriaid. All barn yr etholwyr ddim bod wedi newid cymaint â hynny mewn amser mor fyr.
Mae patrwm cenedlaethol cyson wedi bod o Blaid Cymru’n gwneud yn well yn etholiadau Senedd Cymru – o leiaf o ran canrannau – a’r Toriaid ddim cystal. Un ffactor dros hyn yn sicr yw bod elfennau mwy Cymreig y boblogaeth yn fwy tebygol o bleidleisio yn etholiadau Senedd Cymru. Lle mae rhywle fel Môn yn y cwestiwn, fodd bynnag, mae’n amlwg fod miloedd o bobl yn pleidleisio i bleidiau gwahanol yn y ddau etholiad.
Ry’n ni dros hanner ffordd nawr o ran canlyniadau etholaethau. Os ‘ych chi wedi bod yn dilyn o’r dechre – da iawn chi!
Sôn am ddiwrnod diflas i’r Ceidwadwyr yn eu seddi targed.
Roedd ganddyn nhw un llygad ar Ynys Môn, nid i’w hennill ond i atgyfnerthu eu pleidlais yn barod at etholiadau sydd i ddod.
Er eu bod nhw wedi cynyddu eu pleidlais gan 9% (yn bennaf drwy waddol UKIP), mae Rhun ap Iorwerth wedi’i ddychwelyd gyda mwyafrif o bron i ddeg mil, gan o bosib eto sicrhau mwyafrif uchaf Cymru (o ran nifer y pleidleisiau).
Byddan nhw wedi gobeithio cau’r bwlch hwnnw’n sylweddol fwy na hyn.
Ar lefel y Senedd, mae’n werth nodi ei bod hi’n ymddangos hefyd fod Llafur yn tanberfformio’n gymharol yn ardaloedd traddodiadol y Fro Gymraeg. Gallai fod goblygiadau gwleidyddol i hynny o ran pa flaenoriaeth a gaiff y Gymraeg dros y Senedd nesaf.
Huw Irranca-Davies yn cadw Ogwr i’r blaid Lafur.
Abolish – “perfformiad siomedig iawn”
Mae canlyniad Blaenau Gwent yn fuddugoliaeth nodedig – ond tybed ai’r arwyddocad yw perfformiad siomedig iawn Abolish.
Y gwir plaen yw os nad ydynt yn gwneud cynnydd yn y sedd honno gydag ymgeisydd proffil uchel mae’n anhebyg y byddant yn llwyddo i gael y 7-8% angenrheidiol i ennill sedd yn unrhywle.
Cawn weld wrth i bleidleisiau rhanbarthol gael eu cyfrif – ond mae bygythiad Abolish yn edwino yn sicr
Diwrnod da i Lafur Cymru
Mae’r sylwebydd gwleidyddol, Gareth Hughes, wedi rhannu ei farn am yr etholiad hyd yma, gan nodi ei fod yn etholiad “hynod o dda” i Lafur Cymru.
“Stori’r elecsiwn yma dydy bod Llafur Cymru wedi gwneud yn eithriadol well na Llafur Lloegr,” meddai wrth golwg360. “Mae’r Torïaid yn Lloegr wedi bod rhyw 10 pwynt o flaen Llafur yn Lloegr.
“Ac mae’r gwrthwyneb yn digwydd yng Nghymru. Mae’r Llafur Cymru 10 pwynt o flaen y Ceidwadwyr yng Nghymru. Felly mae o bron a bod y gwrthwyneb i beth ddigwyddodd yn Lloegr.
“Felly mae wedi bod yn ddiwrnod hynod o dda i Lafur. Maen nhw’n dal eu tir, a hefyd mae yna obaith y byddan nhw yn yr un lle yn union a lle ddechreuon nhw’r ymgyrch.
“Maen nhw wedi colli un sedd yn y gogledd ond mae’n ddigon posib wnawn nhw ennill un sedd yn y Cymoedd, yn y Rhondda.”
Yn arall yn cadw’i sedd… Huw Irranca-Davies yn cadw Ogwr i Lafur…
Diwrnod da’r Blaid… yn eu cadarnleoedd… yn parhau wrth i Rhun ap Iorwerth gynyddu ei bleidlais ym Mon.
A’r patrwm arall – fod deiliaid seddi yn llwyddo.
Yn yr unig sedd sydd wedi newid dwylo – roedd y cyn-aelod, Ann Jones, yn rhoi’r gorau iddi!
Rhun ap Iorwerth yn cadw ei sedd gyda mwyafrif o 9,817 ym Môn.