Etholiad Senedd 2021 – dydd Gwener

Diolch i bawb wnaeth gynnig atebion i’r pos bach wrth gychwyn y cyfrif … y cwestiwn:

Faint o etholaethau mae Plaid Cymru wedi eu hennill a’u cadw tu allan i’r Fro Gymraeg?

Yr ateb hyd heddiw yw… sero.

Ac mae arnai ofn i selogion y Blaid mod i bellach yn disgwyl i’r record hynny barhau pan glywn ni ganlyniad y Rhondda yn hwyrach heddiw.

Mae’r ystadegyn yn cynnig her i Blaid Cymru wrth reswm ac yn un o’r pethau rwy’n siwr y bydd yn destun crafu pen yn dilyn etholiad a fydd yn gweld cynnydd pwrpasol mewn rhai mannau a chanlyniadau siomedig (iawn) mewn mannau eraill.

Bethan Sayed yn dweud ar y BBC fod Adam Price yn “arweinydd newydd ac mae angen amser ar arweinwyr newydd” a chael ei holi am ei ddyfodol wrth y llyw, er nad atebodd hi hynny’n glir. Ond mae’n eithaf rhyfeddol, ar ôl un canlyniad yn unig, am dri o’r gloch y pnawn, nad dyma’r tro cyntaf heddiw i’w ddyfodol gael ei drafod.

Ydy cyllyll cenedlaetholgar yn cael eu miniogi’n barod?

Gary Pritchard yn siarad gyda’r Gohebydd Democratiaeth Leol, Gareth Wyn Williams, yn dilyn ei fuddugoliaeth yn ward Siriol yn is-etholiad Cyngor Môn…

Gary Pritchard yn dilyn ei fuddugoliaeth yn ward Seiriol. pic.twitter.com/ZPf186UGvk

— Gareth Wyn Williams (@LDRMonGwynedd) May 7, 2021

Dyma glip i chi o Chris Bryant, Aelod Seneddol y Rhondda, yn ymfalchio yn y sïon y bydd Leanne Wood, AoS Plaid Cymru y Rhondda, yn colli ei sedd…

“Dw i’n obeithiol iawn y bydd Mark Drakeford yn medru ffurfio Llywodraeth heb unrhyw fath o glymblaid â Phlaid Cymru,” meddai.

"People wanted to give Plaid a chance last time and frankly, Leanne and Adam Price have blown it"

Labour MP @RhonddaBryant says Plaid Cymru have missed their opportunity in the Rhondda. #SeneddElection2021 https://t.co/GidcoiD9d8 pic.twitter.com/xgjBgsVys2

— ITV Wales News (@ITVWales) May 7, 2021

John Curtice, yr arbenigwr etholiadau, yn credu bod yr SNP yn sicr o fod yn blaid fwya’r Alban… ond rhy gynnar i ddweud a fydd ganddyn nhw fwyafrif clir.

Os, fel sy’n edrych yn debygol o’r sïon, bydd Plaid Cymru’n colli’r Rhondda… a fydd eu pleidlais yn ddigon i gael ail sedd ranbarthol…?

Mae hynny’n dibynnu i raddau ar hynt pleidlais UKIP…

O’r hyn dwi’n ei glywed mae Aberconwy yn bell o fod wedi ei benderfynu.

Ond mae ymgeisydd egniol Plaid Cymru yn sicr wedi rhoi rhywfaint o her i Janet Finch Saunders y deilydd Ceidwadol.

Yng nghyd-destun popeth arall ry’n ni di clywed hyd yn hyn am berfformiad y Blaid byddai ennill neu dod yn ail gref yn ganlyniad da iawn i Aaron Wynne ac yn argoeli’n dda am ei ddyfodol yntau fel un o ymgeiswyr y Blaid i’r dyfodol.

Byddai canlyniad da i Blaid Cymru yn Aberconwy (ail cryf) hefyd yn cynnig gobaith gwirioneddol o ddwy sedd rhestr i’r Blaid.

Canlyniadau lleol Lloegr

“Mae awgrym cynnar bod Keir Starmer wedi methu ag atal y dirywiad pellach yn ei gefnogaeth,” meddai Elliw Gwawr wrth siarad ar S4C.

Dywedodd fod y rhai a wnaeth bleidleisio dros Brexit, wedi symud tuag at gefnogi’r Ceidwadwyr, a bod “isetholiad Hartlepoool yn enghraifft o hynny, sedd gryf i Lafur ers iddi gael ei ffurfio.”

Ychwanegodd ei fod yn “dipyn o gamp i’r Ceidwadwyr” allu ennill o 7,000 o bleidleisiau, ac i’r blaid sydd mewn llywodraeth ers cydyd allu ennill is-etholiadau.

“Mae cynghorau yn y gogledd lle mae llafur wedi cadw grym yn y cyngor ers hynny, mae nhw wedi’u colli nawr.

“Dim one-off oedd hyn yn 2019, ond bod newid hirdymor, o bosib, yn fan hyn lle mae cefnogwyr Llafur yn troi at y blaid Geidwadol.”

Ategodd fod cwestiynau’n cael eu codi ynghylch arweinyddiaeth Keir Starmer.

Llafur wedi “trio rhwystro’r llif”

Yn siarad ar S4C mae Richard Wyn Jones, academydd o Brifysgol Caerdydd, wedi taflu goleuni ar strategaeth Llafur Cymru eleni.

Yn etholiad cyffredinol 2017 wnaeth Llafur yn “dda iawn” ymysg pobol sy’n teimlo’n Gymreig, ac mae’r blaid wedi ceisio manteisio ar hynny eleni, meddai.

“Mae yna garfan o bleidleiswyr sydd yn mynd o’r Blaid Lafur i Blaid Cymru – gan ddibynnu os yw’n etholiad San Steffan neu’n etholiad datganoledig,” meddai. “Maen nhw’n trio rhwystro’r llif.

“Felly mae’r ymgyrch wedi bod yn Gymreig. Os ydych chi’n edrych ar y darllediadau gwleidyddol mae yna gorau a baneri Cymru, ac mae yna fryniau gwyrdd hardd! Mae’r cenedlaetholdeb meddal yna.”

Wrth drafod y Rhondda dywedodd bod Llafur wedi ceisio’i gorau glas i gipio’r sedd rhag Plaid Cymru – yn rhannol, meddai, oherwydd y gallan nhw gipio’r sedd heb ddryllio’i gobeithion yn rhanbarth Canol De Cymru.

Carwyn Jones am Ddyffryn Clwyd, 46.3% wedi pleidleisio yno.

“Dyna’r nifer mwyaf sydd wedi pleidleisio yn yr etholaeth yno erioed,” meddai Carwyn Jones.

“Dw i’n meddwl fod hynny’n galonogol.”