Etholiad Senedd 2021 – dydd Gwener

Wedi clywed bod gan Blaid Cymru “dim gobaith” bellach o gadw’r Rhondda.

Os digwydd hynny, bydd hi’n achos arall o’r Blaid yn ennill seddi am un tymor yn unig heb fethu dal ei gafael arnynt. A rhaid gofyn, os na all Leanne Wood – sydd mae’n bosib dadlau o hyd y gwleidydd amlycaf sydd gan Blaid Cymru – wneud hynny, pwy all? A sut?

Mae seddi yn yr Alban hyd yma yn mynd yn ôl y disgwyl a dirprwy arweinydd yr SNP, John Swinney, wedi cadw’i sedd efo mwyafrif mwy ond symudiad bach, bach at y Ceidwadwyr.

Maen nhw hefyd wedi cadw seddi Aberdeen Donside, Clyde and Milngavie (lle cafodd Llafur gynnydd o 10%) a’r ynysoedd Na h-Eileanan. Fel yng Nghymru, mae yna arwyddion cynnar o lefel weddol uchel o bleidlais.

Y nifer yn pleidleisio yn Ne Clwyd ddim cweit mor uchel ag a adroddwyd yn flaenorol (59%). Mae’n 44%.

There is a CORRECTION to the turnout for Clwyd South being issued – the whacking 59% is wrong, it is 44%. https://t.co/Fbkbu3xSf2

— Wrexham.com (@wrexham) May 7, 2021

Nododd Jason mewn sylw isod (14:18) bod sïon yn awgrymu bod y Ceidwadwyr yn bryderus ynghylch eu gallu i gadw gafael ar sedd Aberconwy yn dilyn ymgyrch egnïol gan ymgeisydd ifanc Plaid Cymru, Aaron Wyn.

Mae Aberconwy yn sedd ddiddorol gan fod y Ceidwadwyr, Plaid Cymru a Llafur oll wedi’i hennill ar wahanol adegau mewn etholiadau datganoledig ers 1999. Mae hi’n etholaeth ‘dair ffordd’ ac mae tuedd i’r bleidlais rannu’n reit agos rhwng y dair plaid (er enghraifft yn 2016 roedd y Ceidwadwyr ar 35%, PC ar 31% a Llafur ar 27%).

Os daw pryderon y Ceidwadwyr yn wir bydd hi’n ddiddorol gweld beth fydd wedi digwydd i’r bleidlais Lafur hefyd – a fydd y Plaid Cymru wedi llwyddo denu dogn o’r pleidleiswyr hynny er mwyn cipio’r sedd unwaith eto?

Dafydd Iwan yn honni ar Radio Cymru y bydd yr etholiad yma’n cael ei gofio am roi annibyniaeth ynghanol y llwyfan… falle wir, ond beth fydd effaith hynny??

Dwn i ddim a fyddai’r lleill yn cytuno … ond ucha’ yn y byd ydi’r bleidlais, mwya’ tebygol yden ni o gael canlyniadau annisgwyl…

Ar ddechrau’r blog hwn wnaeth Jason a finne rhoi cynnig ar ddarogan y canlyniad…

Wel, chwarae teg i Jason, mae’n ymddangos bod ei broffwydoliaeth yntau yn eitha’ spot on!

Mae Adrian Masters, o ITV, yn cydweld â fe y bydd y Rhondda yn troi’n goch, ac y bydd Llafur yn cadw Llanelli a Bro Morgannwg…

Dyma fi’n gobeithio bydd fy ’darogan-fap’ i yn diflannu i ebargofiant!

The ones to watch. @adrianmasters84 explains which seats could still be interesting, including Labour claiming back the Rhondda from Plaid Cymru. #SeneddElection2021 https://t.co/GidcoiD9d8 pic.twitter.com/RLPWh3OLGe

— ITV Wales News (@ITVWales) May 7, 2021

Mae hi wir gwerth cadw golwg ar y niferoedd sy’n pleidleisio. Mae’r nifer ym Merthyr yn isel (35%) a Wrecsam (43%) …

Mae ble yn union mae trwch y pleidleiswyr yn mynd i gael effaith sylweddol ar y pleidleisiau rhanbarthol a’r brwydrau tynn iawn ar gyfer y seddi rhanbarthol olaf.

Pethau i edrych amdanyn nhw…. Rhif 4

Pleidlais y Rhanbarthau

Mi fydd y bleidlais yn y rhanbarthau ychydig bach yn wahanol i’r etholaethau; yn syml, am fod cymaint o ymgeiswyr ychwanegol ar y lefel honno.

Ac mi all ychydig gannoedd o bleidleisiau wneud gwahaniaeth pan ddaw hi’n fater o ddosbarthu’r seddi trwy’r elfen bleidleisio cyfrannol.

Y ffordd hawdd i’w mesur ydi mynd fesul sedd, nes i’r pedair sedd ym mhob rhanbarth gael eu llenwi.

Felly, rhaid dechrau efo cyfanswm y pleidleisiau rhanbarthol a rhannu cyfanswm plaid efo nifer y seddi sydd ganddyn nhw eisoes (yn yr etholaethau a’r rhanbarthau) + 1.

Felly, mae plaid A heb seddi yn cyfri ei holl bleidlais a phlaid B efo dwy sedd yn gorfod rhannu efo 3.

Y blaid efo’r bleidlais fwya’ ar ôl y rhannu, sy’n ennill y sedd gynta.

Mae’n rhaid gwneud yr un peth eto i benderfynu’r sedd nesa gan gofio bod gan Blaid A un sedd erbyn hyn.

Mi aiff pethau’n ddiddorol os bydd y pleidiau mawr yn dechrau colli seddi yn yr etholaethau ac mae hyn i’w weld gliria yn y Gogledd.

Yn 2016, mi lwyddodd Plaid Cymru, Llafur a’r Ceidwadwyr i ennill yr etholaethau yn eu cadarnleoedd, felly roedd ychydig tros 25,000 o bleidleisiau yn ddigon i roi dwy sedd.

Ma hwn yn ddiddorol, chwarae teg… tra bo’ ni’n talu sylw i bob un o’r 40 sedd, dim ond 12 sydd erioed wedi newid dwylo…!

O'r 40 sedd etholaethol dim ond 12 sydd erioed wedi newid dwylo.@jamswilliams85 sy'n dadansoddi'r seddi targed.#Senedd2021 #Etholiad2021 pic.twitter.com/7LFbcrtQJF

— Newyddion S4C (@NewyddionS4C) May 7, 2021