Etholiad Senedd 2021 – dydd Gwener

Carwyn Jones yn son ar S4C am “edmygaeth” pleidleiswyr tuag at Mark Drakeford… Dicw’n cytuno ac yn ategu ei fod e’n apelio at bleidleiswyr Llafur traddodiadol.

Ar y llaw arall, “Marmite” yw Boris Johnson, medd Carwyn Jones, gan ein hatgoffa bod bwydydd eraill ar gael… diolch byth!

Sïon cymysg i Blaid Cymru. Tra bod Llafur yn hyderus iawn eu bod nhw wedi cadw Llanelli’n lled-gyfforddus, mae’r Ceidwadwyr yn bryderus iawn ynghylch Aberconwy, lle mae Janet Finch-Saunders yn amddiffyn mwyafrif bychan yn erbyn ymgeisydd ifanc Plaid Cymru, Aaron Wyn.

Pethau i edrych amdanyn nhw… Rhif 3

Dylanwad Lloegr

Mae yna ddau gerrynt yn tynnu’n groes i’w gilydd eleni … yn ôl y sylwebwyr.

Un ydi’r ffaith fod pobol yn deall yn well nag erioed o’r blaen be ydi’r gwahaniaeth rhwng San Steffan a Bae Caerdydd.

Yn ôl y ddamcaniaeth honno, mi ddylai Llafur wneud yn dda i Gymru oherwydd perfformiad cymharol gry’ Mark Drakeford a’i lywodraeth ynglŷn â’r pandemig.

Ond y cerrynt arall ydi hwnnw o gyfeiriad Lloegr lle mae’n amlwg eisoes fod y Ceidwadwyr yn gwneud yn dda ar gefn y brechlyn.

Mae’r canlyniadau cynta’ o’r Alban hefyd yn awgrymu eu bod yn cryfhau yno ac mi allai’r un peth ddigwydd yng Nghymru.

Canrannau Pleidleisio

Wrecsam 43%

Mynwy 49.7

Bob un yn fwy na’r tro d’wetha….

Grŵp arall o seddi i’w gwylio wrth i’r canlyniadau ddod i fewn yw rheini lle mae’n frwydr rhwng Llafur a Phlaid Cymru.

Ar y naill llaw, mae un sedd, sef y Rhondda, sydd yn nwylo Plaid Cymru ar hyn o bryd.

Y canlyniad yn y Rhondda oedd un o’r rhai mwyaf arwyddocaol yn 2016 pan lwyddodd Leanne Wood i gipio’r sedd oddi wrth Leighton Andrews.

Hon yw un o brif dargedau Llafur eleni. Mae’r blaid wedi ymgyrchu’n galed i geisio ei hadennill ac mae Mark Drakeford wedi ymweld a’r etholaeth amryw o weithiau dros y bythefnos ddiwethaf.

Ymhellach, mae rhai o’r adroddiadau cynnar o’r cyfri’n awgrymu bod Llafur yn reit hyderus eu bod wedi llwyddo.

Ar y llaw arall, mae tair o seddi sydd yn nwylo Llafur, ond lle roedd Plaid Cymru yn ail agos nol yn 2016 – Llanelli (382, y sedd fwyaf ymylol yn y Senedd), Blaenau Gwent (650) a Gorllewin Caerdydd (1,176).

Ar bapur dylai dair fod yn seddi targed amlwg i Blaid Cymru, ond mae’r blaid wedi cael trafferthion mewnol ym mhob un o’r etholaethau dros y blynyddoedd diwethaf ac nid yw’r ymgeiswyr nol yn 2016 yn seddi Blaenau Gwent a Gorllewin Caerdydd yn aelodau o’r blaid bellach!

O ganlyniad, o’r dair sedd Llafur yma, mae’n debyg mai Llanelli yw’r unig darged realistig i Blaid Cymru yn ei brwydr etholaethol gyda Llafur.

Mae ’na bedwar canlyniad wedi’u cyhoeddi yn yr Alban hyd yma: Aberdeen Donside, Clydebank a Milngavie, Ynysoedd y Gorllewin ac Ynysoedd Orkney.

Er bod yr SNP wedi cadw’r tair sedd gyntaf o’r rheiny (mae Orkney’n gadarnle Democrat Rhyddfrydol), mae’n ddifyr fod eu canran o’r bleidlais yn y tair wedi gostwng, gyda gogwydd sylweddol at Lafur yn Clydebank a Milngavie ac un nodedig at y Ceidwadwyr yn Donside.

Ond fel yng Nghymru â Llafur, mae’r gwrthbleidiau’n rhy rhanedig i ennill etholaethau oddi ar yr SNP.

Er, tybed beth ydi goblygiadau gogwydd at bleidiau unoliaethol o ran refferendwm, os bydd y patrwm yn parhau?

Yn dilyn newyddion drwg am y ganran bleidleisiodd ym Merthyr, mae’r ganran yn Ne Clwyd tipyn iachach, yn ol Llyr Gruffudd…

Clwyd South turnout a (relatively) hefty 59%

— Llyr Gruffydd (@LlyrGruffydd) May 7, 2021

Arwydd cadarnhaol?

Mi wnaeth 50% o’r rheiny a oedd yn gymwys i bleidleisio, daro pleidlais yn Nhrefaldwyn (yr etholaeth gyntaf i gyhoeddi’i chanlyniadau). Dyma’r ganran uchaf erieod yn y sedd hon.

Dyw’r tyrnowt erioed wedi cyrraedd 50% yn etholiadau’r Senedd. Gyda phroffil gwleidyddiaeth Cymru yn uwch nag erioed, tybed a fydd hynny’n newid eleni?

Pethau i edrych amdanyn nhw…Rhif 2

Beth fydd yn digwydd i bleidlais UKIP?

Mewn sawl sedd Lafur, mae’r gwahaniaeth rhyngddyn nhw a’r Ceidwadwyr yn llai nag a gafodd UKIP yn 2016.

Erbyn hyn, ryden ni’n gwybod eu bod nhw wedi mynd â phleidleisiau Llafur bryd hynny; felly, be fydd yn digwydd i’r rheiny?

Heb Brexit, ychydig sy’n debyg i aros efo un o’r pleidiau asgell dde ymylol; os bydd Llafur yn llwyddo i ennill rhai yn ôl, mi allai hynny fod yn ddigon i’w hachub nhw.

OND …Pan ddaw hi i’r rhanbarthau, mi allai’r holl lu o bleidiau bach wneud gwahaniaeth trwy fynd ag ychydig bleidleisiau yma ac acw oddi ar y lleill.

Mwy am hynny yn y munud …

Mae’r canlyniad ym Maldwyn yn argoeli’n wael iawn i’r Democratiaid Rhyddfrydol.

Roedd disgwyl i’r Ceidwadwr Russell George i ennill y sedd, ond fe wnaeth hynny’n hawdd gan godi ei bleidlais o 6%. Ar yr un pryd syrthiodd y Rhyddfrydwyr yn ôl i’r trydydd safle tu ôl i Blaid Cymru wrth i’w phleidlais hi gwympo o 11%. Gallai tuedd o’r fath drws nesaf ym Mrycheiniog a Maesyfed olygu bod y rhyddfrydwyr yn colli’r sedd honno – ei hunig sedd yn y senedd ar hyn o bryd.

Yn ogystal, os yw pleidlais ranbarthol y Rhyddfrydwyr hefyd yn syrthio ar yr un lefel ar draws y canolbarth yna mae’n bosib iawn na fydd yn llwyddo i gipio sedd restr fel gwobr gysur ac felly ni fydd gan y blaid unrhyw gynrychiolaeth yn y Senedd nesaf.