Mae arbenigwr ar garchardai wedi dweud wrth gylchgrawn Golwg ei bod yn “hynod o gywilyddus” bod nifer y carcharorion yng Nghymru wedi cynyddu, a hynny ar adeg pan mae’r nifer wedi gostwng yn Lloegr oherwydd ofnau am ledaenu Covid-19 mewn llefydd cyfyng.
Mae Dr Robert Jones o Brifysgol Caerdydd wedi bod yn edrych ar y ffigyrau diweddaraf am garchardai.
Mae ei ymchwil yn dangos mai carchar Abertawe yw’r mwyaf gorlawn yng Nghymru a Lloegr.
Capasiti’r carchar yn y de yw 250 – ond mae 415 yn cael eu cadw yno.
Carchardai gorlawn Cymru
Carchar | CNA* | Poblogaeth 03/20 | Cyfradd |
Berwyn | 1,865 | 1,820 | 98% |
Caerdydd | 522 | 691 | 132% |
Parc (Pen-y-bont ar Ogwr) | 1,559 | 1,667 | 107% |
Abertawe | 250 | 415 | 166% |
Brynbuga/Prescoed | 363 | 511 | 141% |
Cyfanswm | 4,459 | 5,104 | 114% |
*Certified normal accommodation – faint gall y carchar ei ddal cyn gorlenwi (ystadegau Llywodraeth Prydain)
“Cywilydd mawr”
Yn ystod cyfnod pan mae haint hynod heintus ar led, ac o ystyried bod Covid-19 yn ffynnu mewn llefydd cyfyng, mae Dr Robert Jones yn bryderus am yr hyn allai ddigwydd.
“[Dylwn] deimlo cywilydd mawr am hyn,” meddai.
“Rhwng Chwefror a Mawrth, rydym yn gwybod bod Llywodraeth y Deyrnas Unedig yn ceisio llunio ymateb i Covid-19.
“Roedd hi’n ystyried cwymp yn y boblogaeth [sydd dan glo], ac ymdrechion i leihau carchardai gorlawn, yn allweddol i hynny – mae hi’n dal i ystyried hynny’n allweddol.
“Mae’r ffaith ei bod wedi cynyddu [yng Nghymru] yn ddatblygiad eitha’ trawiadol o ystyried bod polisi penodol wedi bod i leihau’r nifer o bobol mewn carchardai.
“Mi welsom [leihad yn nifer y carcharorion] dros Gymru â Lloegr gyda’i gilydd, ac mi welsom hynny yn Lloegr. Ond yng Nghymru ar ei phen ei hun, bu cynnydd.”
Covid yn y carchardai
Mae 304 o achosion o Covid-19 wedi’u cadarnhau yng ngharchardai Cymru a Lloegr, ac mae 25% o’r rheiny yng Nghymru. Dim ond 6% o boblogaeth carchardai ‘Cymru a Lloegr’ sydd yn y wlad hon.
Ydy Cymru yn cael ei defnyddio fel ‘penal colony’?
Y darlun cyflawn yn rhifyn yr wythnos o gylchgrawn Golwg