Mae’r cyn weinidog mewnfudo Phil Woolas wedi colli ei sedd heddiw ar ôl i lys etholiadol benderfynu ei fod wedi dweud celwydd ynglŷn ag un o’i wrthwynebwr yn etholiad cyffredinol mis Mai.
Fe gafodd yr achos ei ddwyn gan ymgeisydd y Democratiaid Rhyddfrydol yno, dyn o dras Cymreig o’r enw Elwyn Watkins (dde).
Fe fydd yr AS yn cael ei wahardd o Dŷ’r Cyffredin am dair blynedd ac etholiad newydd yn cael ei gynnal yn sedd Oldham East a Saddleworth.
Dywedodd Phil Woolas y byddai’n brwydro yn erbyn y penderfyniad – y cyntaf o’i fath ers 99 mlynedd – a’i fod o eisiau adolygiad barnwrol.
Tensiynau hiliol
Clywodd y llys etholiadol arbennig bod Phil Woolas wedi corddi tensiynau hiliol mewn ymgais “ddespret” i gadw ei sedd.
Penderfynodd Elwyn Watkin herio canlyniad yr etholiad ar ôl gweld datganiadau a wnaed mewn pamffled a dau bapur newydd ffug.
Clywodd y llys bod y datganiadau’n honni bod cysylltiad rhwng Elwyn Watkins ac eithafwyr treisgar a’i fod wedi ceisio ennill ffafr Moslemiaid eithafol er mwyn cael pleidleisiau.
Dim ond 103 pleidlais oedd ynddi yn y diwedd.
Is-etholiad ar unwaith?
Llefarydd Tŷ’r Cyffredin, John Bercow, fydd yn penderfynu a fydd yn cynnal isetholiad yn Oldham East a Saddleworth ar unwaith ynteu’n disgwyl tan ar ôl yr apêl.
Dywedodd swyddfa’r Llefarydd y byddai’n gwneud datganiad ar y mater ddydd Llun.
